Türklerin 1071 Malazgirt savaşı ile başlayan Anadolu hâkimiyeti batıda Miryakefelon savaşı ile Bizans’a karşı mutlak üstünlüğe dönüşmüştür. Ecdadımızın Tiral’a (Tralles’e) gelip yerleşmesi ise daha eskidir. Yapılan arkeolojik kazılarda Türklerin Tralles’te yaşadığına dair önemli bulgular vardır.

Aydın Güzelhisarı, bugünkü Köprülü ve Veysipaşa Mahallesini içine alan ilk yerleşim bölgesidir. Türkler Anadolu’ya yerleşirken ticaret, sanat, kültür, idare, mimari, din ve sosyal hayat anlayışlarını hakim kılmak için gayret sarf etmişlerdir. Bizans’ın bozulan devlet yapısına ve sosyal hayatına Türkler üstün ahlak ve yaşam tarzıyla medeniyetiyle örnek olmuşlardır.

Türklerin tarih boyunca temsil ettiği adalet duygusu diğer toplumların gıpta ile baktığı seviyede idi. Bu anlayış yüksek ahlak ve dayanışma, sevgi ve saygı Türkleri Anadolu’nun asli unsuru haline getiren manevi değerlerdir.

Tarihte zenginliği ile ünlü Aydın vilayetinin en önemli ticari merkezi bugün “Zahire Pazarı” dediğimiz mekânı da içine alan semttir. Doğu gazi Bulvarından başlayıp Ramazan Paşa kavşağından sağa kıvrılan İş Bankasının arkasından Ticaret Odası önünden Bitpazarı, Zincirlihan ve Paşa Hamamı önünden Kemer’e ulaşan “ Tarihi ipek yolu” tarih boyunca ticaret ve sosyal hayatın en önemli merkezi olmuştur. İpek Yolu’na Türkler “Ulu Yol” adını vermişlerdir.

Ulu Yol ticaretin, sosyal ve kültürel hayatın en yoğun ve üst seviyede yaşandığı bir güzergâhtır. Zenginler kent içinde tarihi Ulu Yol’un geçtiği cadde kenarında yaptıkları konaklarda otururlar, tüccarların büyük mağazaları ve zanaat erbabının dükkânları bu caddede bulunurdu. Osmanlı Devletinin son döneminde gümrük idaresi, konsolosluklar, bankalar, yabancı sigorta şirketleri, yabancı firmaların temsilcilikleri bu caddede yoğunlaşmıştı. Reji idaresi ve Belediye de bu caddedeydi. Bu semtte bulunan şehrin en gözde kervansarayları olan Gümrükönü Hanı, Zincirli Han dolup dolup taşarmış. Bu hanlar birçok tarihi olaya şahitlik yapmış ve Aydın ihtilalinde Atçalı Kel Mehmet’in karargâhı olmuştur.

Yunan işgali ve zulmünü görmüş bu haksızlığı yaşamış olan Aydın, tarihte eşine az rastlanan vahşete uğramış mazlum bir kenttir. Yunanlılar bozguna uğrayıp Anadolu’dan kaçarken Aydın’ın ahalisini katletmekle yetinmemiş; kenti topyekûn yakmışlar, topçu ateşiyle bombalayarak taş üstünde taş bırakmamacasına yıkıp, tahrip etmişlerdir. Cumhuriyet kurulduktan sonra şehir yeniden inşa edilmiş olmakla beraber en önemli tarihi eserler yok olmuş günümüze pek az tarihi eser intikal etmiştir. Ayakta kalan eserler de bakımsızlık ve ilgisizlikten yok olup gitmiştir.

Aydın Ticaret Odası Meclisi geçmiş yıllarda almış olduğu çok önemli bir kararla merhum hocamız Müslim Özbalkan tarafından hazırlanan “Tarihi Gümrükönü Ticaret, Turizm, Kültür, Sanat Semti” projesini hayata geçirerek, buradaki tarihi mekânların aslına uygun olarak restore edilerek yeniden yapılandırılması için karar almıştı. Bunun içinde Gümrükönü, Ulu Yol projesi, Farabi sokak (UluYol) üzerinde bulunan Gümrük Önü, Çifte Hamam, Paşa Hamamı, Ekrem Çiftçi Hamamı ve konağı, Cemal Bey hamamı, Zincirli Han, Nasuh Paşa Medresesi ve Mescidi, Cihanoğlu Cami ve Külliyesi gibi pek çok tarihi yapıyı içine alan bu tarihi semtin yeniden yapılandırma projesi Aydın için çok önemlidir.  

Ticaret Odasının başlatmış olduğu tarihi, kültürel, mimari içerikli bu proje belediye, vilayet, Kültür Müdürlüğü, Sanayi Odası ve sivil toplum örgütlerinden büyük destek ve ilgi görmüştür. Tamamlandığında Aydın’ın çehresini değiştirecek bu projeyi uygulayıp buradaki tarihi mekânları restore ederek kentimize kazandıracak olan kişi ve kuruluşları, Aydın halkı daima minnet ve şükranla anacaktır.