Azerbaycan Cumhurbaşkanı Sayın Aliyev, Avrupa Birliği (AB) Konseyi Başkanı Charles Michel ve Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan ile Brüksel'de (22.05.2022) yaptığı görüşmeye ilişkin bazı açıklamalarda bulundu.

Aliyev, Ermenistan'la hem demir yolları hem de kara yollarının inşası da dahil olmak üzere Zengezur Koridorunun açılması konusunda anlaştıklarını dünya kamuoyuna açıkladı.

Zengezur, bir zamanlar Müslüman Türk nüfusun yaşadığı tarihi Azerbaycan toprağı olsa da 1920'li yıllarda Sovyetler Birliği tarafından Ermenistan'a bağlandı ve bugün de Ermenistan'ın sınırları içinde bulunuyor. Zengezur'un Ermenistan'a verilmesiyle Azerbaycan Nahçıvan'la kara bağlantısını kaybetti.

Birden fazla hedefi olan bir uygulama olduğu muhakkak; Nahcivan ile Azerbaycan arasına bir kılıç sokulmuş gibi görünse de asıl amacın, Türkiye’nin Orta Asya ile bağının kopartılması olduğudur.

Zengezur Koridoru nedir?

Nahçıvan ile Azerbaycan arasında 43 kilometrelik mesafedeki kuzey-güney hattı boyunca uzanan toprak parçası, Zengezur koridoru olarak adlandırılıyor.

Zengezur Koridoru veya Nahçıvan Koridoru, 2020 Dağlık Karabağ Savaşı'nın Azerbaycan lehine sonuçlanmasının ardından Ermenistan'la imzalanan ateşkes antlaşmasında yer alıyor. Koridor, anlaşmanın 9. maddesi gereğince Azerbaycan ile Nahcivan özerk bölgesi arasında bağlantıyı kurmayı hedefliyor. Ermenistan topraklarından geçecek olan koridorun güvenliğini Rusya'nın görevlendirdiği birliklerin üstlenmesi planlanıyor.

Bölge, yeni ulaşım hatları sayesinde artık savaş ortamından çıkarak ekonomik canlanmanın yaşanacağı bir sürece girdi. Karabağ sorunu nedeniyle yaklaşık 30 yıldır kapalı kalan tüm ekonomi ve ulaşım hatlarının açılması planlanıyor.

Nahçıvan ile Azerbaycan'ın batı kısımları arasında doğrudan kara bağlantısının olmaması, Bakü yönetimine her zaman zorluk yaşattı.

Anlaşmanın 9. maddesinin detaylarında;

“Bölgenin ekonomik ve ulaşım bağlantılarında engeller kaldırılacak. Ermenistan, vatandaşların, araçların ve yük araçlarının iki yönde hareketini organize etmek amacıyla Azerbaycan’ın batısındaki bölgeler ile Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti arasında ulaşım iletişimini sağlayacak.

Ulaşım iletişimin kontrolü, Rusya Sınır Güvenlik Servisi kurumları tarafından sağlanacak. Tarafların anlaşmaya varması durumunda, Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti ve Azerbaycan'ın batı bölgeleri arasında ulaşım iletişimlerinin ağları inşa edilecek.”

Azerbaycan, kara ve demir yolu ulaşımının yapılacağı Zengezur koridorunun hayata geçmesi için kendi topraklarında hızla başladığı projeleri yoğun şekilde sürdürüyor.

Koridorun açılmasıyla birlikte inşa edilecek demir yolunun Kars, Tiflis, Bakü güzergahını takip eden hattan daha kısa olması bekleniyor.

Detaylara bakacak olursak;

Azerbaycan'ın, başkent Bakü'den Fuzuli reyonu Horadiz kasabasına kadar demir yolu hattı zaten işlek durumda. Bu hattın Horadiz'den Ermenistan sınırına kadarki kısmının bazı bölümleri Ermenistan işgali döneminde tahrip edildi, bazı bölümleri ise yapılan barajın suları altında kaldı.

Dolayısıyla Horadiz'den Nahçıvan'ın Ordubad reyonuna uzanan 166 kilometrelik yeni demir yolu hattı inşa edilecek.

Hattın Ermenistan kısmından, Zengezur bölgesinden geçecek 43 kilometrelik bölümünün inşaatı için Azerbaycan ile Rusya görüşmeler yapacak. Azerbaycan'ın Ermenistan ile değil Rusya ile görüşecek olmasının nedeni, Ermenistan demir yollarının mülkiyetinin Rusya'ya ait olmasından kaynaklanıyor.

Ordubad'dan Nahçıvan'ın kuzeyinde bulunan; Türkiye, Ermenistan ve İran'a yakın Velidağ istasyonuna kadarki 158 kilometrelik hat ise kapsamlı tamir edilecek. Velidağ'da biten hat, Ermenistan sınırına kadar 14 kilometre uzatılacak.

Ermenistan, bölgedeki barış arayışlarına katkı sağlamaya karar verilmesi ve bu ulaşım projelerine katılması halinde, kendi demir yolu hattını Bakü'den Horadiz'e, Horadiz'den de Nahçıvan'ın kuzeyine kadar olan bu hatla birleştirebilecek. Böylece Ermenistan, Rusya ve İran'a kesintisiz ulaşım elde edebilecek.

Demir yolu hattıyla paralel olarak aynı güzergahlarda kara yolu hatlarının da devreye girmesi söz konusu. Azerbaycan, Zengezur'a uzanacak Ahmetbeyli-Horadiz-Mincivan-Ağbend otoyolu projesine başladı ve proje hızlı şekilde ilerliyor.

Diğer taraftan Türkiye ve Azerbaycan'ın, Kars'ı Nahçıvan'a bağlayacak demir yolu hattı projesi de var.

Bu projelerin tümü gerçekleştirildiğinde Türkiye ile Azerbaycan arasında yeni ulaşım bağlantısı sağlanacak. Aynı zamanda Türkiye ile Rusya arasında Azerbaycan üzerinden kesintisiz kara ve demir yolu iletişimi sağlanmış olacak.

Zengezur koridoru ile Hazar’ın Akdeniz’e bağlanması Türkiye için önemli bir ticari potansiyel ve önemli bir ticaret rotası olacağına şüphe yoktur.

Şu anda Azerbaycan ile Türkiye’yi birbirine bağlayan hat Gürcistan (Tiflis) üzerinden geçiyor. Ancak Zengezur koridoru buna çok daha kısa ve daha az maliyetli bir alternatif sunuyor. Zengezur koridoru ile Türkiye ile Asya’yı bağlayan yeni bir hat kurulacak. Bu koridor ile Çin bile ilgilenecektir.

Bu koridorun kuzey-güney ekseninde Rusya’nın İran ve Hindistan gibi ülkelerle ticareti için de çok iyi bir alternatif olacağı için, Rusya’nın da bu koridoru desteklediğini görüyoruz.

Zengezur koridoru ile Hazar Denizi ve Akdeniz’in demiryolu ile birbirine bağlanması mümkün hale gelecek. Böylece Türkiye’nin Akdeniz’de demiryolu ulaşan iki limanı İskenderun ve Mersin’in var olan önemi bir kat daha artacaktır. Bu açıdan Asya’yı dünyaya bağlayacak yeni bir kapıdan bahsediyoruz.

Bunların hepsi yapılabilecek işler. Yıllardır Kafkasya için 3+3 diye bir formül ortaya atılır. Azerbaycan, Gürcistan, Ermenistan +Türkiye, Rusya, İran’ın bir araya gelebileceğini, geldiğini düşünebiliyor musunuz?

Bunun yaratacağı pozitif enerji ile neler yapılmaz ki,

43 kilometrelik bir otoyol ve demiryolu, Büyük Kafkas Paktının kurulması için neden olabilir.

Yaşadığın coğrafya kaderinse eğer jeopolitiğini ona göre dizayn edebilmelisin. Makbul olan, başkaları istediği için değil, biz istediğimiz için yapılandır.

NATO, her gün Türkiye’yi aldatmıyor mu?

Daha üç gün önce geldi 5 al bayraklı tabut, MSB’nın “Misliyle karşılık verdik” açıklamaları bizi mutlu etmiyor.

PKK’nın arkasındaki güç NATO ve Amerika değil mi?

Adamlar her gün seni öpecekler ve sen siyasi bir tavır göstermeyeceksin.

Sen, Finlandiya’yı NATO’ya alsan ne yazar almasan ne yazar?

Kırk defa NATO’dan çıkarım ha demek yerine, bir defa çık ve bitsin bu rezaletler.