1839-1876 yılları arasını kapsayan döneme Tanzimat dönemi denir. Bu dönemde Devlet teşkilatında önemli değişikler II. Mahmut zamanında yapılmıştır.

II. Mahmut yeniçeri ocağını kaldırmıştır.

Maliye bakanlığı kurulmuştur.

İlmiye sınıfı üzerinde kontrol sağlanmıştır.

Adalet bakanlığı kurulmuştur.

Ancak bu değişikliklerden sonra Sadrazamın etkisi azalmıştır. Bütün bakanların başına başbakan getirilmiştir.

İçişleri bakanlığı kurulmuştur.

Memurlara merkezden maaş ödenmesi sistemine geçilmiştir.

Böylece rüşvetin önüne geçilmesi amaçlanmıştır. Tayin ve aziller bir sisteme bağdanmıştır. Buna dair bir ceza kanunu çıkarılmıştır. Bürokraside yazışma artmıştır. Yazışma dili sadeleştirilmiştir. Gönderenin mührü, imzası ve tarih esası getirilmiştir.

İkinci Mahmut devamlı olan üç kurul oluşturmuştur. Dar-ı şura’yı askeri, Dar-ı şura’yı Bab- ı Ali, Meclis- i Vala’yı Ahkam-ı Adliye.

Birinci kurul askeri reformları yürütecek, ikinci kurul Sadrazama danışmanlık yapacak, üçüncü kurulda suç işleyen üst düzey memurların yargılama işlerine bakacaktı.

Tanzimat fermanı ile Osmanlıda yasama gücü yarı anayasal bir danışma meclisine devrediliyordu.

Tanzimat reformlarının planlaması ve uygulaması bu meclis tarafından yapılacaktı. Osmanlı devlet yapısında yasama yürütme ve yargı güçleri de birbirlerinden ayrılmış oluyordu.