Nevruz, Türk Dünyasında yaygın olarak kutlanır. Dr. Sakin Öner 21 Mart Nevruz-Ergenekon Bayramını şöyle anlatıyor.

Nevruz Bayramı, baharın gelişini, doğanın uyanışını temsil eder. Her Nevruz, yeni bir başlangıçtır. Nevruz. Farsça "Yenigün" anlamına gelir. Nevruz, Azerbaycan'da Novruz, Kazakistan'da ve Tacikistan'da Navrız meyrami, Kırgızistan'da Nooruz, Kırım Türklerinde Navrez, Batı Trakya Türklerinde Mevris, Arnavutluk'ta ise Sultan Nevruz olarak kullanılır.

Nevruz, aynı zamanda “yılbaşı” kabul edilmiştir. Büyük Selçuklu hükümdarı Celalettin Melikşah'ın yaptırdığı takvimde bu yılbaşı eski martın 9. gününe (bugünkü martın 22. gününe) rastlar. İranlıların takviminde de yılbaşı, aynı zamanda baharın ilk günüdür. Yazılı olarak ilk kez 2. yüzyılda Pers kaynaklarında adı geçen Nevruz, İran ve Bahai takvimlerine göre yılın ilk gününü temsil eder. Bazı topluluklar bu bayramı, 21 Mart'ta kutlarken, diğerleri Kuzey yarımkürede ilkbaharın başlamasını temsilen, 22 veya 23 Mart'ta kutlarlar.

Nevruz, Çin'den Avrupa içlerine kadar kuzey yarımküre insanlarının ortak bayramıdır. Tarihte özellikle eski Mısır, İran, Safavi, Moğollar, Selçuklular, Anadolu Beylikleri ve Osmanlılarda bayram ve gelenek olarak kutlanmıştır.

Nevruz, Anadolu ve Orta Asya Türk halklarında da Göktürklerin Ergenekon'dan çıkışı anlamıyla ve baharın gelişi olarak kutlanır. Nevruz, Türk kavimleri tarafından M.Ö. VIII. yüzyıldan günümüze kadar her yıl 21 Mart'ta kutlanır. Oniki Hayvanlı Türk Takvimi ve Melikşah'ın Celali Takvimi'nde yılbaşı olarak belirlenen 21 Mart, ilk sözlük ve ansiklopedimiz kabul edilen Divânü Lügati't-Türk'te de ilkbaharın gelişi olarak belirtilir.

Selçuklular ve Osmanlılarda milli bayram olarak kutlanan Nevruz'da, “Nevruziye” adlı şiirler okunur, «Nevruziye» denen ve insanı o yıl hastalık ve sakatlıklardan koruyacağına inanılan bir macundan yenilir ve şenlikler yapılırdı.

Nevruz Bayramı, II. Meşrutiyetin ilanı sonrasında milli bir mahiyet kazanmaya başlamıştır. 20. Yüzyılın başlarında Osmanlıcılık ve İslamcılık siyasetlerinin gündemden düşmesi üzerine önem kazanan Türkçülük düşüncesi, toplumda milli şuuru kuvvetlendirmek amacıyla milli sembolleri ön plana çıkarmaya başlamıştır. Bu sembollerden biri olan “Ergenekon Destanı”ndan hareketle de, Nevruz Bayramı'nın “Ergenekon Günü” olarak kutlanmasına başlanmıştır. II. Meşrutiyet sonrasında özellikle Türk Ocaklarının öncülüğünde “Ergenekon Nevruz Bayramı” kutlamaları yaygınlaştırılmış ve iktidarda bulunan İttihat ve Terakki Cemiyeti, bu bayramı bir devlet töreni haline getirmiştir.

30 Ekim 1918’de Mondros Mütarekesi’nin imzalanmasından sonra, Anadolunun İngilizler, Fransızlar, İtalyanlar ve Yunanlılar tarafından işgal edilmeye başlanması ve buna karşı Mustafa Kemal ve arkadaşlarının başlattıkları Milli Mücadele, Ankara TBMM Hükümeti tarafından “İkinci Ergenekon”a benzetilmiştir. Mustafa Kemal Paşa, Sakarya Zaferi’nden sonra 4 Mart 1922 tarihinde cepheye gitmiş, hazırlıkları yerinde incelemiş ve bütün okullardan “Nevruz Ergenekon”un milli bir bayram olarak en üst seviyede kutlanmasını istemiştir.

Cumhuriyetin ilk yıllarında, ülke içinde siyasi, sosyal, ekonomik ve kültürel yapıdaki sorunların artması ve 1929 Dünya Ekonomik Buhranı’nın patlaması üzerine, 21 Mart itibariyle kutlanmaya başlanan Nevruz, “çiftçiliğe kıymet ve ehemmiyet bayramı” yani “Toprak Bayramı” olarak değerlendirilmiştir. Roma’daki Milletlerarası Ziraat Enstitüsü’nde Bulgar murahhasının teklifi üzerine bütün dünyada her senenin 21 Mart’ı “Toprak Bayramı” olarak kabul edilmiş ve bunun üzerine çiftçi memleketi olan Türkiye de, bu karara uyarak 21 Mart’ı Toprak Bayramı olarak ilan etmiştir. 1938 yılı Kasımıyla birlikte Atatürk’ün vefatından sonra yarı resmi nitelikte Nevruz kutlamaları devam etmiştir.

1951 sonrasından 1980’li yılların sonuna kadar ülkemizdeki Nevruz kutlamalarına uzun dönem ara verilmiştir. 1980’li yıllarda tekrar canlanan Nevruz kutlamaları yeni bir sürece girmiştir. Nevruz’un “Newroz” adıyla anıldığı bu yeni dönemde bayram kutlamalarına yeni siyasi bir anlam yüklenmiştir. Bugün Türk Cumhuriyetlerinde resmî bayram olarak kutlanan Nevruz, 1995 yılından itibaren Türkiye Cumhuriyeti tarafından da, bayram olarak kabul edilmiştir.

28 Eylül - 2 Ekim 2009 arasında Abu Dhabi'de hükümetler arası toplanan Birleşmiş Milletler Manevi Kültür Mirası Koruma Kurulu, Nevruzu, “Dünya Manevi Kültür Mirası Listesi”ne dahil etmiştir. Birleşmiş Milletler Genel Kurulu da, 2010 yılından itibaren 21 Mart'ı "Dünya Nevruz Bayramı" olarak kabul etmiştir.

NEVRUZ DUASI

Nevruz Bayramı, Türk topluluklarında bir aksakalın yaptığı Nevruz Duası ile başlar. Biz de bugün ülkemizin içinde bulunduğu koşullara uygun olarak Dede Korkut atamızın üslubuyla hazırladığımız bir Nevruz duası ile Nevruz Bayramımızı kutlayalım.

“Ey hanlar hanı, ey yüceler yücesi, her şeye kâdir Tanrım! Ak yüzümüze kara çalınmasın. Yeşil umutlarımız kırılmasın. Bizleri namerde muhtaç etme. Malımız çok, düşmanımız yok olsun. Bölücüye, yıkıcıya aman verme. Evimiz yıkılmasın, ocağımız sönmesin. Yiğitlerimiz ölmesin. Vatanımız bölünmesin. Milletimizi ereksiz, yiğitlerimizi yüreksiz bırakma… Dünya Türklüğü "dilde, fikirde, işde birlik" olsun. Geleceğimiz aydınlık ve mutlu olsun. Gönüllerde hoşluk olsun. Barış olsun, birlik olsun, dostluk olsun. Ey tanrım! Üstte mavi gök basmayıp, altta yağız yer çökmeyince  İlimiz, töremiz bozulmasın… Türk dünyasının, Ergenekon’dan Çıkış Bayramı, Nevruz "Yeni gün, bahar bayramı" Kutlu olsun…”