‘Bir şehrin Marka Kent olabilmesi için neler olmalı?’ sorusuna cevap olarak olaya Aydın açısından bakacak olursak Aydın Ege Bölgesinde tarihi yerleri, tarımsal ürünleri, jeotermal olanakları ve denizi olduğu için şanslı konumda olan illerden biri.

Bunun dışında çevresel koşullar, katma değeri yüksek ürünlerde birtakım uzmanlık faaliyetlerinin gerçekleştirilip gerçekleştirilmemesi ve yerel girişimcilerin desteklenmesi de önemli; çünkü Marka Kent olmanın temelinde, farklılığı ön plana çıkarmak vardır. Yani ‘Bu kent, diğer kentlerden şu açıdan farklı’ diye düşündüğümüzde, gelecek olan ziyaretçiler ya da yatırımcılar da bunların farkına varmasını sağlamak gereklidir..

Dolayısıyla kentte bir üniversitenin olması, kongre, fuar gibi etkinliklere uygun, hem lojistiğin hem de otel gibi hizmetlerin alınabileceği yerlerin olması, birer kriter olarak karşımıza çıkar.

Yine kentin bir ekonomik kalkınmaya odaklanmış olmasını ve bu konuda bir sinerji oluşturarak hareket etmesini başka bir kriter olarak düşünebiliriz.”

“Kentler neden Marka Kent olmak istiyor?” , “Bir cazibe merkezi haline gelmek, yatırım olanaklarını artırmak, kentteki istihdamı artırmak, kenti hiç tanımayan insanlara tanıtmak, yeni ziyaretçiler ağırlamak gibi birtakım nedenlerden dolayı kentler markalaşmaya çalışmaktadır..

Kent Marka olmanın bir önemi de, şehrin ticari yapısını geliştirmek ve kentin potansiyelini dış dünyaya aktarmak ve tanıtmaktır. İnsanların farklı kültürlere ilgi duyması, yeni yerler görme isteği, uluslararası seyahat maliyetlerinin biraz daha azalmaya başlamış olmasının yanı sıra iletişim teknolojilerinin gelişmesi sayesinde kent ziyaretlerinin paylaşıldığı platformları takip eden insanların merak ederek o kentleri ziyaret etmesini söyleyebiliriz.

O yüzden kentler de ürünler gibi, marka olma yolunda birtakım stratejik amaçlarla hareket ediyorlar. Bu strateji, kolay ve hemen uygulanacak bir strateji değil. O yüzden Marka Kent olmak için birtakım özelliklere sahip olmak gerekir . Bu özelliklere sahip olmak da yetmiyor. Bu özellikleri tüm paydaşlarla bir bütün olarak değerlendirmek ve birlikte hareket ederek bir stratejik plan oluşturmak gerekiyor.”

“Marka şehirlerin özelliklerine baktığımızda, öncelikle bir şehrin insanların zihninde nasıl bir yer edindiği sorusuna cevap vermemiz gerekiyor. Bir şehir, insanların zihninde nasıl bir yer edinmek istiyor, insanlara nasıl olumlu çağrışımlar yaptırıyor, insanlar o şehri ziyaret ederken ne tür deneyimler yaşıyor ya da biz onların nasıl deneyimler yaşamasını istiyoruz gibi sorulara cevap vermek gerekiyor. Hatta bazı şehirler özellikle bu konumlandırma faaliyetini yürütebilmek için profesyonel konumlandırma departmanı kurarak hareket ediyor. Helsinki ve Stockholm gibi şehirleri örnek verebiliriz. Bu alanda ülkeye gelecek insanların eğlenme yeme içme davranışlarını önceden incelemek ve gelenlere yabancılık çekmeyecek şekilde hizmet vermek gerekiyor.

İnsanlar neden rakip kentleri ziyaret etmek yerine Aydın’ı ziyaret etmeli. Bu soruya deniz turizminden inanç turizminden tarih turizminden, tarımsal olanaklardan ve gastronomiye kadar verilecek sınırsız cevap var aslında. Aydın’da üretilen ürünler, rakip kentlerde üretilen ürünlerden nasıl farklılaştırılabilir? Yatırımcılar neden Aydın’ı tercih etmeli, diğer kentleri tercih etmemeli. Neden Marka Kent oluşturulurken konumlandırma faaliyetlerine önem vermek gerekiyor? Özellikle kenti hiç tanımayan hedef kitlenin ayrıntılı bilgi sahibi olması için, bu konumlandırma faaliyetlerinin stratejik önemi var. O yüzden de Aydın’ın kültürel mirası, tarihi özellikleri, gastronomisi, tarımsal ürünleri, ya da turizm olanakları gibi özellikleri içerisinde en cazip olan unsur ne ise, buradan yola çıkarak stratejik plan hazırlanması gerekiyor. . En cazip olandan, kentin diğer önemli, kendine has özelliklerine doğru bir sıralama yapmak ve her bir özellik için ayrı bir stratejik plan geliştirmek lazım.”

Aydın için nasıl bir stratejik plan uygulanması gerekir. Plan yapılırken yapılacak araştırmalarda “Çeşitli STK (Sivil Toplum Kuruluşları) platformları oluşturulmalı. Bu platformlara yerel yönetim, valilik, üniversite vs. dahil olmalı. Yine üniversitemizin bu konularla ilgili yapmış olduğu çalışmalardan yararlanılmalıdır.. Aydın kent kültürü ile ilgili üniversitenin dernek ve diğer kurumların yayımladığı eserler ve araştırmalar var. Yapılan faaliyetler var ama daha ortak bir sinerji ile adım atılması gerekiyor. Çok profesyonelce hareket edilmesi gerekiyor. Aydın'ın bir kent markası haline gelmesi demek, tıpkı Gaziantep deyince insanların aklında gelişen çağrışımlar gibi, Paris deyince, Roma deyince keza aynı Aydın deyince de insanların aklında bir şeyler çağrışması gerek. Bu hem yatırım olanaklarının artmasına, hem şehrin bir cazibe merkezi haline gelmesine sebep oluyor. Üniversite açısından değerlendirdiğimizde, öğrencilerin aydını tercih etme nedenlerini etkiliyor. Dolayısıyla tüm şehrin faydalanabileceği bir katma değer oluşturulmasına çalışılmalıdır.

Marka kent oluşturma stratejisinde önemli olan bir başka unsur da kent kimliği yaratmaktır .Özetle “Kent kimliği, kentin en önemli referansı olarak kabul edilmelidir.. Marka kimliği dediğimiz unsurun kente uyarlanmış hali bu. Marka kent kimliği de diyebiliriz buna. Marka kimliği dediğimiz şey, bilgi, güven, tasarım, logo gibi marka hakkında bilgi veren unsurlardır.. Dolayısıyla bunları kent kimliğine uyarladığımızda, kent hakkında verilen bilgiler, kentle ilgili bir slogan, kent logosu, kent deyince akla gelen semboller, kentin çarşıları binaları ve meydanları aslında kent kimliğini oluşturan parçalar olarak karşımıza çıkar.

Aydın Kent Kimliği dediğimizde hangi unsurlar var ve hangi unsurlar olmalı? İşletmecilik alanında çalışan akademisyenlerin bu tarz yeni bir oluşumda kullandıkları önemli bir analiz var: Swot analizi. Yani güçlü ve zayıf yönleri, fırsat ve tehditleri belirlediğimiz bir analiz bu. Bir şehri konumlandırırken de ilk yapılması gereken swot analizidir. Bunu yaparken hedef kitle kim olacak, yani biz, kimlerin Aydın'ı ziyaret etmesini istiyoruz, kimlerin Aydın’a yatırım yapmasını istiyoruz. Bunu da belirlemek lazım. Kolay bir süreç değil tabii ki bu. Bu analizleri yapmak için profesyonel destek alınabilir. Her yerel yönetim, kamu, üniversite kendi swot analizlerini yapıp, daha sonra bu analizleri bir araya getirerek kent için ortak değerler zinciri yaratabilir. Güçlü yönler nelerdir değerlendirmesi yapabilir. Bu konuda ildeki kent konseyinde beyin fırtınaları yapılabilir.

Marka hikayesi yaratmak, marka kimliği yaratmak kadar önemlidir. Buradaki amaç, güçlü yönler belirlendikten sonra bir marka hikayesi yaratmaktır.. Çünkü marka hikayesi, insanların bir markayla bağ kurmasının temel odaklarından biridir.. Aydın için bir marka hikayesi ya da hikâyeleri yarattığımızda, insanların Aydın ile arasında bir bağ kurmasına da olanak yaratmış oluruz. Bu bağ aslında, diğer ziyaretlerde tekrar Aydın’ı tercih etmeye Aydın’a yatırım yapmaya, üniversite tercihlerinde Aydın'ın tercih edilmesine olanak verir. Yani marka hikayesi yaratmak, kentler açısından en az marka konumlandırmak kadar önemli. Tüm paydaşlar bu süreçte ortak hareket etmeli ve bunun uzun ve adım adım planlanması gereken bir süreç olduğunu unutmadan hareket etmelidir.. Kent sakinlerinin de bu sürece dahil olması gerekir. Bu süreçte en önemlisi de, kentin kendi öz yeteneklerini bulmak .Aydın'ın taklit edilemeyen, kendine has unsurları vardır.. Örneğin, gastronomi açıdan birtakım unsurları vardır. Tarihi konumu ve coğrafi işaretli, Aydın’a has, özel ürünleri vardır. Bu bölgede yaşanan efsane ve destanlar taranmalı ve yayınlanmalıdır. Üniversitede bu konuda araştırmalar yapılmalıdır. İnanç turizmi açısından Aydın aslında, öz yeteneklere sahip önemli bir kent. Bu yeteneklerin biraz daha vurgulanması ve ‘Biz de bunlar var, o yüzden bize gelin, bunlar başka bir yerde yok’ algısının yaratılması gerekiyor. Bunu yaparken tabii ki başarılı marka kentler incelenmeli, onlar neler yapmış, hangi stratejileri benimsemiş, onların da değerlendirilmesi gerekiyor. Aydın için gastronomi alanında coğrafi işaret almış ürünler, tarihi eserlerin olduğu alanlar ve deniz kıyısı olmak gibi güçlü yönlerdir. Didim ve Kuşadası’nı turizm merkezleri olması burayı çekim merkezi yapıyor.

Çünkü bu ürünler başka hiçbir yerde yoktur. Peki, tehditler ne olabilir? Başka şehirlerin de kendine has birtakım özelliklerinin olması ve insanların çabuk tüketir olması, hala aile şirketlerinin profesyonel şirketlere dönmemesi, turizmde tanıtımın yetersiz olması tehdit olarak gözlemlenebilir. Oluşturulan stratejinin denetlenmesi ve kontrol edilmesi lazımdır.

Günümüzde Didim, Kuşadası, Karacasu, Köşk diğer yerlerde olmayan özelliklere sahip. Bunların Aydın Marka kent imajına etkisi var. Özetle “Dünyada deniz ve tarihi şehirleri ziyaret eden ayrı bir hedef kitle var. Bu şehirlerin en önemli özelliği, kentin kendi öz dokusuna sahip çıkılması, tarihi ve kültürel mirasını zedelemeden hareket edilmesi stratejisine dayanıyor. Aydın’da dünya ve ülke çapında festivaller ve yarışmalar yapılmalıdır.

Turizm sektöründe faaliyet gösterenlerin eğitimli olması gerekir. Bir garsonun veya iş yerinin sahibinin saygılı güvenli, temiz ve dürüst olması gerekir. Gelenlere güven vermelidirler. Örneğin turistik yerlerde işletmelerin satışa sundukları mal ve hizmetlerde fiyatları önceden belirten tarifeler hazırlayıp gelenlerin görebilecekleri yerlere koymaları gerekir. İndirim yapılan mal ve hizmetler gelenlerin görebileceği yerlerde ilan edilmelidir.

Uber sistemi gibi ulaşım alanında çalışan araç sahiplerinin de dürüst olması gerekir. Gelenleri gidecekleri yere fazla dolaştırarak götürüp fazla para talep etmemeleri gerekir. Taksiler için belli yerlere kurulacak merkezleri gelenler doğrudan arayabilmeli ve gideceği yerin fiyatını önceden bilmeleri gerekir.

Bazı örnek köyler seçilebilir. Buralarda kafeler, lokantalar, oteller, hoteller ve eğlenme mekanları açılabilir. O yerde yaşayan ve tarımla uğraşan vatandaşlar tarla ve çiftliklerinde dışarıdan gelen turistleri ağırlayabilirler. Kendi tarla ve çiftliklerinde gelenleri çalışmalarına ortak edinebilirler. Bunu içinde gelenlerden bir ücret talep edebilirler. Bu örnek köylerdeki gönüllü vatandaşlar turizm konusunda eğitilebilirler. Bu konuda Bolu Mudurnu’daki uygulama örnek olabilir.

Turizm bölgelerine çalışacak rehberlerin de bakanlık onaylı diplomaya sahip olmaları gerekir.

Destinasyon çalışması yapılmalı, görülecek ve eğlenilecek yerler önceden tespit edilmelidir. Kolay ulaşım sağlanmalıdır. Bunu için Aydın’da hava alanı genişletilmeli ve ulaşıma açılmalıdır. Buraya inen yabancılar güvenli ve kısa sürede görecekleri yerlere ulaştırılmalıdır. İnsanların bir kenti merak etmesi, cazibe merkezi olarak görmesi ve ziyaret etmesi için ulaşım olanakları önemlidir.

İlin diğer noktalarına metro ile ulaşım için ileriye dönük olarak gerekli alt yapı çalışmaları yapılmalıdır. Merkez ve ilçeler arasında metro ağı kurulmalıdır.

Şehrin belli bir yerinde karavan ve araç parkı yapılmalıdır. Dışarıdan gelenler bu merkezlerden gezecekleri ve görecekleri yerlere yerel yönetimlerin sağlayacağı servislerle götürülüp getirilebilir.