HAY/CAN-dır onlar da artık; Hay/van değil değerli okurlarım.

On bir ilimizde tarifsiz yıkımlara ve acılara yol açan depremlerin enkazından canları kurtarmaya çalışan ekiplerin yanlarında bir de HAY/CAN-lar vardı onlara kokularıyla, sesleriyle, davranışları ve bakışlarıyla yardımcı olan…

HAY/CAN-lar sayesinde yerlerinin tespit edildiğini öğreniyoruz çok canlının yeri enkaz altındayken. Devamında da kurtarma ekiplerinin tarifsiz gayretleriyle çıkarıldıklarını öğreniyoruz…

Bunlardan birisi vardır ki insanın yüreğine dokunur ondan söz edilince hazîn sonuyla. Bu kahramanımız, binlerce kilometre öteden, Meksika’dan Atlas Okyanusunu aşarak gelen; üç canın kurtuluşunda da bizzat emeği olan ve yorgunluğa dayanamayıp Adıyaman’da kalp krizi sonunda ruhunu teslim eden, sonra da ebedî istirahat için Adıyaman toprağına verilen Prote’dir.

İşte bu görevi yerine getirme konusunda günlerce ekiplerle birlikte fedakârlık yapan HAY/CAN-ların isimleri ve kaç canın kurtuluşuna vesile oldukları:

TETİK-33 , SILA-12 , GECE-18 , PROTE-3 (Meksika) , PIŞIL+HERMES+HAÇİKO+MAX-74 , KILLIAN-17(İsveç) , ALFA-20 , LEADER-1(Fransa) , KÖPÜK-6 , TOBAEK+HAETAE-TORİ-8(Güney Kore) , ATEŞ-12 , TORİN-2(Rusya) , ŞİLAN-3 , VENÜS-1 , ALFİ-172 Yer tespiti)

Değerli okurlarım, dil canlı bir varlıktır. İnsanlar gibi; doğup, büyüyüp-geniş alanlarda kullanıldıktan sonra kullanımdan düşen kelimeler vardır: Ör- tamu; İslam öncesinde cehennem anlamında kullanılırken sonradan kullanımdan düşmüştür.

Başlangıçta olumsuz duygular yaratırken sonradan değer kazanan kelimeler vardır: Ör- Mareşal(at bakıcısı, seyis) anlamındayken Romalılar döneminde, 20. yüz yılda askerlikteki en değerli rütbe için kullanılır olmuştur.

Önce olumlu anlamda kullanılırken sonradan olumsuz anlam kazanan kelimelerimiz vardır:

Bazılarında anlam daralması olmuştur; eskiden “davar” her çeşit mal için kullanılırken şimdi koyun keçi sürüsü için kullanılmıştır.

Bazılarında da anlam genişlemesi gerçekleşmiştir; önceden “dalga” sadece su ile ilgili kullanılırken günümüzde fizik vb bilim dallarında kullanılır hale gelmiştir.

Şimdi gelelim yazı başlığımızdaki “HAY/CAN-dır onlar Hay/van değil” deyişimin sebebine:

Hayvan> Arapça hyy/hyw kökünden gelen hayawan kelimemiz: 1-yaşama, canlı olma 2-her çeşit canlı varlık, canavar kelimesinden alıntıdır. Arapça hayya “yaşadı-canlı idi” kelimesinden türetilmiştir: Hayvanat, hayvanat bahçesi, hayvanî, hayvanlaşmak, hayvansal vb

İhyâ: yaşatmak, diriltmek demektir. Muhyî: Can veren demektir.

HAY: Esma-i Hüsnâ’da yer alan ALLAH’ın sıfat isimlerinden birisidir.

Hay-van; Bu kadar masum ve anlamlı bir kelimemiz, iken ne yazık ki zaman içerisinde kapsama alanındaki canlılardan dolayı insanlar arasında kızdıklarına bir hakaret kelimesi olarak kullanıla kullanıla, önceki değerli anlamından uzaklaşarak hakaret için kullanılan bir kelimeye dönüşmüştür.

İşte, son depremde Meksika, İsveç, Güney Kore, Fransa ve Rusya’dan kurtarma ekipleriyle birlikte gelerek can kurtarmaya vesile oldukları aracılık ettikleri için daha önce de defalarca yazılarımda yer verdiğim gibi bir kez daha ben onlara HAY/CAN-lar diyorum…

Onun için HAY/CAN-dır onlar; hakaret niyetiyle yanlış kullanımındaki gibi Hay/van değildirler… Bu yazımı PROTE’nin şahsında can kurtarmaya gelen bütün HAY/CAN-lara adadığım şiirimle noktalamak istiyorum:

GÜL/AYDIN… SEVGİLERİMLE…

PROTE’YE AĞIT

Ne vardı kalkıp ta Meksikalardan Adıyaman’a gelecek Prote

Sevgilin mi vardı sanal âlemde tanıştığın

Böylemi yazılmıştı senin de alın yazın.

Yoksa genetik ataların mı çekmişti seni buralara?

***

Ne güzel gözlerin vardı Prote

Cin gibi bakıyordun etrafına

Sevgili mi arıyordun

Yoksa tanış birisini arıyordun kalabalıklar arasında bilmem ki!

***

PROTE PROTE CANIM PROTE

AY YILDIZ ALTINDA YATAN PROTE

***

Ne güzel kulakların vardı Prote

Sanırlar ki güneş yüzü görmemiş

Hele ki bir de boynun!

İşlemeli süsünle hepsi yerli yerinde ne güzeldi…

***

Özge bir candın candan öte Prote

Can arıyordun can, onca enkaz altında

Üç can da kurtarmıştın üstelik

Öyle bir candın Tanrı’nın da katında…

***

Bilirim yüreciğin dayanmadı Prote

Onca depremzedeye, onca olan bitene…

Ve kalbin duruverdi

Sen de katılıverdin ezelden gelip sonsuzluğa gidenlere…

***

PROTE PROTE CANIM PROTE

AY YILDIZ ALTINDA KALAN PROTE

***

Senin vatanın meğerse burasıymış Prote

Yerin yurdun Adıyaman’mış, ay yıldız gölgesinde.

Kaderin de böyleymiş

Toprak çekmiş Prote…

***

Şimdi bir türkü yankılanır Nemrut Dağı’ndan

Turna kanadıyla çıkar varır

Denizleri aşıp Meksika’ya

Bir türküde buluşur duygular;

Prote’ye sevgiyle…

PROTE PROTE CANIM PROTE

AY YILDIZ ALTINDA YATAN PROTE

18 Şubat 2023 Karşıyaka-İZMİR

Şerif KUTLUDAĞ