Soru: Fuat Bey, ben 1954 doğumlu bir bayanım. 1991 ile 1997 yılları arasında büfe çalıştırarak devlete altı sene vergi ödedim. Bağ-Kur'a herhangi bir kayıt yaptırmadım. Şimdi vergi ödediğim yıldan itibaren borçlanarak emekli olmak istiyorum ama bana herhangi bir kaydınız yok, vergi dairesi sizi kapalı gösterdiğinden dolayı emekli olamazsınız deniyor. Bu durumda nasıl bir yol izlemeliyim? Dava açsam kazanma ihtimalim var mı? Bana nasıl bir yol önerirsiniz?

Cevap: Değerli okurum, sormuş olduğunuz konu iş mahkemelerinde de sıkça dava konusu oluyor. Bazı durumlarda Yargıtay, 1982 yılından sonrası için sadece vergi kaydını esas alarak hizmet tespitine karar verebiliyor. Yine bazı durumlarda da oda kaydına göre hizmet tespiti kararı çıkabiliyor. Bu konuda karar verilirken; tescilini istediğiniz tarih aralığı, mahkemeye ibraz edeceğiniz deliller, tescilini istediğiniz dönemdeki şahsi durumunuz, 4.10.2000 tarihinden önceki esnaflık dönemini borçlanma hakkından yararlanmak için Bağ-Kur'a başvurup başvurulmadığınız gibi hususlar dikkate alınıyor. Buna göre istisnai bazı durumlarda tescil talebinin kabulüne, genellikle de reddine karar veriliyor. Bu durumda dava açıp açmamaya bir avukatla istişare ederek kendiniz karar vermelisiniz.

RAPOR PARASI

Soru: Fuat Bey, Sağlıksal nedenlerimden dolayı İzmir Ege Üniversitesi hastanesinde tedavi gördüm ve daha sonra Ameliyat olmam sonucu 30 gün rapor verildi. İşveren ilk iki gün için rapor parası vermeyeceğini söylüyor. Oysa raporun ilk iki günü için işyeri ödeme yapması gerekmiyor mu?

Cevap: Değerli Okurum, iş kazası, meslek hastalığı veya hastalık sebebiyle alınan istirahat raporlarının üçüncü gününden başlamak üzere SGK tarafından iş göremezlik ödeneği verilir. Yani rapor süresinin ilk iki günü için SGK'dan herhangi bir ödeme yapılmaz. Bu iki günlük süre için işverenin de ücret ödeme zorunluluğu bulunmuyor. Fakat uygulamada kimi işverenlerin, zorunluluk olmadığı halde, bu iki günlük süre için ücret ödediğini görüyoruz. Kısacası 45 günlük raporunuzun ilk iki günü için işvereniniz ücret ödemek zorunda değil.

İŞYERİNİZİN İZNİ GEREK

Soru: Fuat Bey, iş güvenliği uzmanlığı sınavında başarılı olarak A sınıfı iş güvenliği uzmanı oldum. Şu an çalışmakta olduğum işyerinde devam ederek dışarıda başka firmalara iş güvenliği hizmeti verebilir miyim? Eğer çalıştığım işyeri beni iş güvenliği uzmanı olarak atmazsa ve istifa edersem kıdem tazminatımı alabilir miyim? Çalıştığım şirkette bir tane A sınıfı iş güvenliği uzmanı var. Beni de bu kapsamda görevlendirebilirler mi?

Cevap: Değerli okurum, şu an çalıştığınız işyerinde iş güvenliği uzmanı olarak görevlendirilmemişseniz ve iş sözleşmenizde engelleyici bir hüküm yoksa başka işyerlerine iş güvenliği uzmanlığı hizmeti verebilirsiniz. Çalıştığınız işyeri sizi iş güvenliği uzmanı olarak görevlendirmek zorunda değil. İstifa etmeniz halinde bu durum sizin için haklı gerekçe sayılmaz ve kıdem tazminatı alamazsınız. İşveren isterse diğer iş güvenliği uzmanının görev almadığı işyerlerinde sizi görevlendirebilir.
  
GSS primiyle sigortalı olunabilir
 
Soru: Fuat Bey , Eşim ve bir yakınım çalışmakta oldukları işyerinden yaklaşık 5 ay önce ayrıldılar. Şu an maalesef ikisi de işsiz ve birisi işsizlik maaşı alıyor. Acaba sağlık sigortasından yararlanmak için sadece sağlık primi ödeyebilirler mi?

Cevap: Değerli okurum, işsizlik maaşı alınan sürede kişinin hem kendisi hem de bakmakla yükümlü olduğu kişilere sağlık yardımları yapılır. İşsizlik maaşı bittikten sonra kuzeniniz, bulunduğu ilçedeki sosyal yardımlaşma vakfına gelir testine başvurabilir. Çıkacak sonuca göre ayda 43 liradan başlayan prim tutarıyla hem kendisi hem de eşi genel sağlık sigortası kapsamına girmiş olur.

TOPTAN ÖDEME ÇIKARSA

Soru: Fuat Bey, babam bir zamanlar çay ocağı işletmiş ve annemide Bağ-Kur'lu yapmış ve bir süre (1 yıl 10 ay) düzenli pirim ödemiş sonra kapatmış. Kalan günleri şimdi toptan ödenirse annem emekli olabilir mi? Böyle bir hakkımız var mı? Eğer varsa 1951 doğumlu annem nasıl emekli olabilir?

Cevap: Değerli okurum, her şey güzel fakat neden tarih yazmazsınız bunu anlayabilmiş değilim.Primi ödenmemiş süreleri geriye dönük olarak toplu ödeme imkânınız yok. Fakat şu an çalışmaları devam eden TORBA YASA ile  doğum borçlanması hakkının Bağ-Kur'lu bayanlara da verilmesi gündemde. Bu düzenleme hayata geçerse Bağ-Kur'lu bayanlar da SSK'lılar gibi doğum borçlanması yapabilecek. Şu an için iki çocukla sınırlı olan borçlanmanın kapsamı da üç çocuğa çıkarılacak. Eğer böyle bir imkân olursa ve annenizin şartları uyarsa, doğum borçlanmasıyla eksik günlerini tamamlama imkânı olabilir. Annenizin primleri toplamda 15 yıl olursa, Bağ-Kur kapsamında emekli olabilir. Bir işyerinden sigortalı olursa 10 yılı (3600 gün) tamamlayarak SSK'dan emekli olabilir.

İyilikle ve Sosyal Güvenlikle Kalın.