Yöremizin her pazarında bu aylarda bolca bulunur. Bilmeyenlerin ‘kabuğa bu kadar para verilir mi’ dediklerini duyar gibiyim. Topraktan kazılarak çıkartılır, soyulur, suda çok bekletilmeden satılır. Pahalı olduğu kadar hazırlaması zahmetli bir yemektir.

“Mübarek dikeni” veya “şevket’ , ‘şevket otu” olarak da anılan şevket-i bostan, Balıkesir bölgesinde “akkız” adıyla bilinir. Bitkilerin Latince adlarını da koymaya başladım. Halk arasındaki söylemleri aynı, farklı bitkiler olabilir. Arada sizlere genel bitkisel ilaçlar kurallarını herkesin anlayabileceği biçimde vermeye çalışacağım.

BİTKİNİN YETİŞTİĞİ YERLER

Ege Bolgesi özellikle Kuzey Ege, Yunan adaları ; Girit, Kos, Rodos, Sakız, Samos ve Midilli yerlilerinin de iyi tanıdıkları bir bitkidir. Güney Avrupa bölgesi, Portekiz’den güney Rusya ve Kırım’a kadar, ülkemizde ise Doğu ve Güney Doğu Anadolu Bölgesi hariç her yerde kendiliğinden yetişen yıllık dikensi bir bitkidir. Fransa, ‘sevket-i bostan’ı nesli tükenen bitkiler arasında gördüğünden ,bu bitkinin toplanmasını ve kullanımını yasaklamıştır.Kuzey Ege’de kültür olarak ekildiği söylenmekte.

PİSİRME YÖNTEMLERİ

Tüm kış ve erken bahar dönemlerinde kök kabuk bölgesi; haşlama, zeytinyağlı, zeytinyağlı pirinçli, zeytinyağlı parça kuzu etli, olarak hazırlanır. Girit mutfağında ise, kemikli parçalı kuzu eti ile, Girit’in bazı dağ köylerinde ise, kemikli parça etli, arapsaçı ve enginar ile birlikte pişirildiği bilinir.  Pişirme yöntemi ne olursa olsun, genelde yemek beyaz (salça kullanmadan) olarak pişirilir,un ,limon ve yumurta ile terbiyelendirilerek servis edilir.

FAYDALARI

Böbreklerin  fazla çalışması, istenmeyen madde birikimlerinin (kum,taş)arınması yönünde doğanın bize sunduğu ender nimetlerden biridir. Biz bunu ilaç olarak değil,besin olarak bile tüketsek, ki öyle de yapmaktayız, bilmeden şifalanırız. ‘YİYECEKLERİNİZ İLAÇ, İLAÇLARINIZ YİYECEKLERİNİZ OLSUN’ demiştir Paracelsus.

Bitki kabukları ve taze yapraklarındaki maddeler, çok miktarda yenseler bile, birikici etki yaratmadıkları için, çok rahatlıkla bağırsak yoluyla boşaltılırlar. Bağırsakların çalışması, terletici, idrar söktürücü, idrar,  kum ve küçük taşlarının atılmasına yardımcıdır. Karaciğer temizleyici, karaciğer işleyişine yararlı etkileri son çalışmalarda gösterilmeye başlanmıştır. Kan yağı yüksekliklerinde, idrar kumu ve küçük taşlarında; zeytinyağlı, un ve limon (yumurtasız) terbiyeli hali ile haftada iki kez özellikle öğle öğününde yenmesini öneririm. İdrar çıkışını ve bağırsakları hareketlendireceğinden,  gündüz bol su içerek, idrar ve bağırsak boşaltımını daha rahat bir şekilde yapmanız mümkün olabilir.

SEVKET-İ BOSTAN’LA İLGİLİ BİLİMSEL ÇALIŞMALAR

Batıda bitki ile ilgili çalışmalar 1950’lerde yeni yeni başlamıştır. Bizde; Rodos kökenli bir hekim olan Dr Cemil Şener ‘in görev yaptığı 1930’lu yıllarda Manisa’da bu bitkinin hem yemek  olarak kullanımı, hem de özellikle köylülerinin böbrek ve idrar taşlarını dökmede  ilaç olarak kullanılıyor olması,  ilgisini çekmiştir. 3 yıla yakın bir sürede ilaç formunu geliştiren hekim,1938 yılında Sağlık bakanlığı başvurusu sonunda ruhsatlı ilaç olarak LİTYAZOL CEMİL adıyla üretime başlamıştır.

1970’li yılların sonunda hekimin vefatı sonrasında halen ruhsatlı bir ilaç olarak üretilmesine az da olsa devam edildiğini esefle görmekteyim. Bunları niye yazdım derseniz; her şeyi Batılı araştırmacılardan almayı seven bizlerin, kendi değerlerimize nasıl sahip çıkamadığımızı sizlere göstermek istedim.

Sağlıklı kalarak beslenme alışkanlıklarınızın içine ‘şevket-i bostan’ bitkisini koymanızı öneriririm.

Saygı, sevgi ve dostlukla kalınız.