Yaz aylarına girmekte olduğumuz şu günlerde gurbetçilerimizin 3201 sayılı yasadan yararlanarak nasıl  normal ve malulen  ( engelli ) emekli olabilecekleri ile ilgili bir yazı serisi hazırlamak istedim.

ÜLKEMİZDE yaşlılık aylığının yanı sıra yaş koşulu beklemeden ve daha az prim ödenerek emekli olmanın yollarından birsi de  engelli yaşlılık aylığıdır. Az prim ödenerek emekli olunan maluliyet ve engelli yaşlılık aylığında ilk işe giriş tarihinin nasıl tespit edildiği de yazımızın konularından birsi olacaktır.

SSK, BAG-KUR ve Emekli Sandığı mevzuatını tek çatı altında toplayan 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 25. maddesine göre sigortalı olarak ilk defa çalışmaya başladığı tarihten önce sigortalının çalışma gücünün yüzde 60’ını veya vazifesini yapamayacak derecede meslekte kazanma gücünü kaybettiği önceden veya sonradan tespit edilen sigortalılara bu hastalık veya özürleri nedeniyle malullük aylığı bağlanmayacağı hüküm altına alınmıştır. Ancak, hastalık veya özrü nedeniyle malullük aylığından yararlanamayan sigortalılara ise başka bir hak verilmiştir. Buna göre 15 yıldan beri sigortalı bulunmak ve 3960 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası primi bildirilmiş olmak şartıyla, yaşlılık aylığı bağlanmaktadır.

DİĞER yandan, ülkemizin imzalamış olduğu sosyal güvenlik sözleşmelerine göre, kurumumuzca sigortalıların aylık talepleri incelenirken sözleşmeli ülkede geçen çalışma Türkiye’deki çalışmadan önce başlamışsa bu tarih, ülkemizde de ilk işe giriş tarihi olarak kabul edilmektedir. Ayrıca, 3201 sayılı Yurt Dışında Bulunan Türk Vatandaşlarının Yurt Dışında Geçen Sürelerinin Sosyal Güvenlikleri Bakımından Değerlendirilmesi Hakkında Kanuna göre borçlanma yapanlardan Türkiye’de çalışması bulunmayanların sigortalılık süresinin başlangıç tarihi ise borcun en son ödendiği tarihten, borçlanılan toplam gün sayısı kadar geriye götürülerek belirlenmekte ve sosyal güvenlik sözleşmesi yapılmış ülkelerdeki hizmetlerini borçlananlar için ise sözleşme yapılan ülkede ilk defa çalışmaya başladıkları tarih, ülkemizde ilk işe giriş tarihi olarak dikkate alınmamaktadır.

Bu nedenle, SGK Kurum sağlık kurullarınca sigortalının 5510 sayılı Kanunun 25. maddesine göre ilk defa çalışmaya başladığı tarihte malullük durumu incelenirken;

1- Sosyal güvenlik sözleşmelerine göre aylık taleplerinde sözleşmeli ülkedeki çalışmaya başlanılan tarih Türkiye’deki çalışmadan önce ise, sözleşmeli ülkedeki çalışmaya başlanılan,

2- 3201 sayılı Kanuna göre borçlanma yapanlardan;Türkiye’de çalışması bulunmayanların sigortalılık süresinin başlangıç tarihi borcun en son ödendiği tarihten, borçlanılan toplam gün sayısı kadar geriye götürülerek belirlenen, Türkiye’de çalışması bulunanlardan Türkiye’deki sigortalılığın başlangıç tarihinden önceki süreler borçlanılmış ise sigortalılığın başlangıç tarihi, borçlanılan gün sayısı kadar geriye götürülerek bulunan, tarih, ülkemizde de ilk işe giriş tarihi olarak kabul edilecektir.

SGK Kurum Sağlık Kurullarına maluliyete ilişkin raporlar ve dayanağı tıbbi belgeler gönderilirken tespit edilen bu tarih ilk işe giriş tarihi olarak kaydedilmektedir.

Ancak, 5510 sayılı Kanunun yürürlük tarihinden sonra ilk defa Kanunun 4 üncü maddesinin (c) bendi kapsamında yani devlet memuru olarak sigortalı sayılanlar hakkında uygulama farklı olacaktır.

ÖZÜRLÜ/Engelli sigortalılara yaşlılık aylığı bağlanmasının şartlarının ağırlaştırılmasının söz konusu olmayıp kolaylaştırıldı. 506 sayılı kanunun 60. maddesine göre birinci derece sakatlığı olanlar 15 yıl sigortalılık süresi 3600 gün, ikinci derece sakatlığı olanlar 18 yıl sigortalılık süresi 4000 gün, üçüncü derece sakatlığı olanlar 20 yıl sigortalılık süresi 4400 gün şartlarını yerine getirmeleri halinde yaşlılık aylığından yararlanmakta iken,01.10.2008 günü uygulamaya giren 5510 sayılı kanunla çalışma gücündeki kayıp oranı yüzde 50 ila yüzde 59 arasında olanlar 16 yıl sigortalılık süresi 4320 gün, yüzde 40 ila yüzde 49 arasında olduğu anlaşılan sigortalılar 18 yıl 4680 gün şartlarını yerine getirmeleri halinde kendilerine yaşlılık aylığı bağlanacaktır.

Devam Edecek ..

İyilikle ve Sosyal Güvenlikle Kalın.