Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, AK Parti olarak kalkınmanın temel öncelikleri olduğunun önemini göstermek için Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan liderliğinde 19 yıl önce AK Parti'nin ismine kalkınma kelimesini eklediklerini belirterek, "YER-SİS Araştırması çok önemli bir boşluğu dolduracak ve tüm politika yapıcılara nitelikli bir altlık sunacak" dedi.

Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, "Türkiye'de Kentsel ve Kırsal Yerleşim Sistemleri Araştırması (YER-SİS) Projesi" tanıtım online toplantısına video konferans yöntemiyle katıldı. Bakan Varank, YER-SİS araştırmasını yerleşimler arasındaki insan, mal, sermaye ve bilgi akışlarının analiz edildiği bir çalışma olarak tanımlanabileceğini belirterek araştırmanın Türkiye'de bugüne kadar yapılmış en kapsamlı coğrafi çalışma özelliğine sahip olduğunu söyledi.

Bakan Varank, araştırmada öncelikle eğitim, sağlık, ulaşım, iletişim, ticaret ve kargo boyutları itibariyle Türkiye'deki tüm yerleşimler arasında gerçekleşen akışların ve ilişkilerin analiz edildiğini aktararak şu örneklere yer verdi:

"İnsanların eğitim ve sağlık hizmeti almak için nereden nereye gittikleri, bu hizmetler için ne kadarlık bir mesafeyi göze aldıkları, bir yerleşim yerindeki işletmelerin hangi bölgelerle ticari ilişki kurduğu, insanların nereleri telefonla aradığı ya da nerelere kargo gönderdiği gibi birçok coğrafi ilişki ağı bu çalışmayla ortaya çıkarıldı. Devamında bu akışlar neticesinde yerleşimler arasındaki ilişkilerin yönü ve yoğunluğu belirlendi. Son olarak da yerleşimlerin birbirlerine hizmet verme büyüklükleri ve etki alanları ortaya çıkarıldı."

Varank, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan liderliğinde 19 yıl önce çıktıkları yolda, kalkınmanın en temel öncelikleri olduğunu hatırlatarak, söz konusu bu durumun önemini göstermek için AK Parti'nin ismine kalkınma kelimesini eklediklerini anımsattı. Gerçekleştirdikleri tüm icraatlarda ve hizmetlerde kalkınmayı önceleyen adımlar attıkları belirten Varank, "Geldiğimiz noktada kalkınma alanında önemli başarılar elde ettiğimizi verilerle de teyit edebiliyoruz. Elbette bu işi sadece bir politik bakış açısı olarak değil, sistemli ve sürdürülebilir bir uygulama olarak ele alıyoruz" dedi.

Kalkınma hususunun birçok farklı boyut içeren çok yönlü bir yapıya sahip olduğunu dile getiren Varank, eğitimden sağlığa, insan kaynağından alt ve üst yapılara, yatırım ve üretimden teknolojiye kadar birçok politika alanını içinde barındırdığını söyledi.

"YER-SİS Araştırması çok önemli bir boşluğu dolduracak ve tüm politika yapıcılara nitelikli bir altlık sunacak"

Her bir politika alanının kendine özgü iç dinamikleri olmasına karşın hemen hepsini ilgilendiren ortak noktanın "mekan" olgusu olduğuna işaret eden Bakan Varank, "'Hangi" politikayı "nasıl" uygulayacağınızla birlikte, "nerede" uygulayacağınız o politikanın başarısını belirliyor. Sadece kamu için değil, özel sektör için de bu sorunun doğru cevabını bulmak elbette çok önemli. Örneğin bir sanayi işletmesinin yer seçimi, kalkınma ile doğrudan ilişkili. İşte bu "nerede" sorusunun cevabını verebilmek, ülkedeki yerleşimlerin yapısını ve birbiriyle ilişkilerini anlamaktan geçiyor. YER-SİS Araştırması bu anlamda çok önemli bir boşluğu dolduracak ve tüm politika yapıcılara nitelikli bir altlık sunacak. "Yerleşim Sistemi" dediğimiz şey aslında bir ülkedeki yerleşimlerin coğrafi dağılımını, sosyoekonomik yapılarını ve birbiriyle olan ilişkilerini ifade eder" diye konuştu.

2009 yılına kadar yatırım teşvik sisteminde bölgesel ayrımın olmadığını ve "genel teşvik" yaklaşımının hakim olduğunu belirten Varank, hükümetleri döneminde önce bölge, sonra il, son olarak da ilçe düzeyinde gelişmişlik farklarını dikkate alacak şekilde revize ettiklerini aktardı.

"2020 yılında 4, 5 ve 6. bölgeler için düzenlediğimiz yatırım teşvik belgesi sayısı 2008 yılına göre tam 5 kat artarak 2 bin 679 oldu"

Varank yatırım teşvik belgelerinin bölgesel dağılımından dolayı rahatlıkla görülebildiğini belirterek, "2020 yılında 4, 5 ve 6. bölgeler için düzenlediğimiz yatırım teşvik belgesi sayısı 2008 yılına göre tam 5 kat artarak 2 bin 679 oldu. Bu belgelerle öngörülen yatırım tutarı 13 kat artışla 54,7 milyar lira, istihdam ise 10 kat artışla 131 bine ulaştı" dedi.

YER-SİS araştırmasının, içeriği, kapsamı ve sonuçları itibariyle birçok yenilikçi özelliğe sahip olduğunu ifade eden Varank, Türkiye'deki en küçük köylerden en büyük metropollere kadar tüm yerleşim yerlerinin araştırma kapsamına dahil edildiğini söyledi.

Proje kapsamında uygulanan saha çalışması ile 37 binden fazla köy, kırsal mahalle ve beldede anket yapıldığını aktaran Varank şunları söyledi:

"Bu yerleşim yerlerindeki sosyo-ekonomik duruma ilişkin detaylı veriler toplandı. Temel geçim kaynakları, üretim yapısı ve nüfus hareketlilikleri veri topladığımız ana başlıklardan sadece birkaç tanesi. Çalışmanın en önemli çıktılarından biri ise dijital dünyanın gerekliliklerine uygun olarak geliştirdiğimiz Karar Destek Portalı.

Bu sistemle, çalışmada kullanılan verilerden elde edilen sonuçları, coğrafi bilgi sistemi altyapısında görselleştirerek kamuoyu ile paylaşılıyoruz. www.yersis.gov.tr adlı web adresinden istediğiniz verilere anında ulaşabilirsiniz. Karar destek sisteminin başta akademik çalışmalar olmak üzere bu alanda yapılacak yeni ve kapsamlı analizlere öncülük etmesini umuyoruz."

Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı bünyesinde YER-SİS araştırmasının yanı sıra Girişimci Bilgi Sistemi ve Sanayi Sicil Bilgi Sistemi gibi veri altyapıları kurduklarını hatırlatan Varank, "Cari açığın azaltılması, karmaşıklık ve yoğunlaşma endeksleri, ileri-geri bağlantılar gibi birçok ölçütleri kullanarak yatırımı desteklenecek 919 ürünü adeta terzi usulüyle tespit ettik. İnşallah YER-SİS çalışması da kanıta dayalı bunun gibi bilimsel politika araçlarının geliştirilmesine önemli katkılar sağlayacak" dedi.