Bir kez olsun Madran Baba Dağı eteğinden Aydın ovasını seyrettiniz mi?

Yılan gibi kıvrılarak salınarak ovanın ortasından geçen Büyük Menderes nehrinin güzergâhının etkileyiciliğinin bilmem farkına vardınız mı?

***

Menderes bir güzelliktir.

Menderes ekolojik dengedir.

Dinar su çıkan denilen yerden yola çıkarak Işıklı, Küfe ve Dandalaz Çayları ile birleşerek Denizli’den geçip Karıncalı Dağı arkasından Apak suları ile gelen Akçay ile karışarak birleşen Büyük Menderes bir adacık oluşturur. Bu adacıkta birçok kuş türü söğüt ağaçlarındaki dallar ve sazlar arasında yuvalarını yapmış, yavrularını büyütmekte olduklarını gördüğümde demek ki böylesine güzelliklerimiz de varmış demekten kendimi alamadım. Menderes bir ekolojik dengedir, yaşamdır. Aklımda kalan bir dörtlüğüm vardı.

Kıyıdaki söğüt ağaçları

Yeşillikle süsler kenarları

Salınan sazların arasından

Bir çift turnadır havalanan… 

***

Büyük Menderes tarihtir, kültürdür.

Menderes Nehri’nin antik adlarından en çok bilineni Meandros, kıvrım, kıvrım, salına, salına gitmek anlamındadır. Bu nehir Miletliler ve de çevredekiler için de kutsal bir nehirdir aslında… Bafa Gölü, Azap Gölü, Dip Gölü de Bu nehrin bize bıraktığı miraslarındandır.

***

Büyük Menderes Turizmdir.

Bafa Gölü çevresi, konaklama yerleri ve restaurantları ile yerli ve yabancı ziyaretçilere ev sahipliği yapmaktadır. Adam boyu yayın balıkları yakalanırdı. Yenipazar’da Dip Gölünü önceki Belediye Başkanı Yüsran Erden’in gayretleri ile bir dinlence, eğlence merkezine dönüştürme için adım atılır. Mevcut Başkan Zafer Savcı’nın da bu konuda çalışmalar yaptığını izliyoruz.

Büyük Menderes Deltasındaki kuş cenneti de ilgi çeken bir yerdir.

***

Büyük Menderes Siyasette de yer alır.

İktidar Belediye Başkan aday adaylarından, Aydın ortasındaki Tabakhane Deresinin suya kavuşturulup nehir ile birleştirilerek, Soğukkuyu önünden Büyük Menderes Nehri üzerinde gemilerle ver elini Ege Denizi demişti. Sağa kır Kuşadası, sola kır Didim’e ulaşma projesinden söz edildi.

Hatta bir BŞB adayı ise Menderes nehri üzerinden Tuna ve Ren nehrinde olduğu gibi ulaşımdan söz eder. Bu nehrin debisi ve derinliği konuşulmamıştı bile. Oysa bu nehrin kuruduğu zamanlar oldu, yalınayak, yürüyerek aşıldığı günleri de gördük.

Eski başvekil rahmetli Ali Adnan Beyin soyadı da olan Menderes, ülkede Menderes Siyaseti de yarattı. Siyasette kefenlik gömlek diyerek atılan nutukları dinledik.

***

Büyük Menderes yaşamdır.

Kuş türleri, insan ve hayvanlar için bu nehrin kutsallığına diyecek söz yoktur. Yayın, sazan balıkları, ekilen dikilen bereketli topraklara can olmaktadır Büyük Menderesimiz…

Ama biz hak ettiği değeri veriyor muyuz?

Geçtiğimiz bayram haftasında Ankara’daki bürokratlarımızın kurduğu Büyük Menderes Platformu Başkanlığını yürüten Efeler Belediye Başkanımız Mesut Özakcan’ın danışmanlığını da yapmış, Sevgili İbrahim Ayvazoğlu Ağabey ile kısa bir sohbetimiz oldu.  Büyük Menderes Nehrinde bilinen genel sorun;

Taşma ve Kirlilik…

***

Taşma…

İbrahim Beyin anlattığı bir hal var ki doğa gerçeği ama nasıl sağlanır?                  

 Nehrin Taşması doğa gereğidir, bunu önlemek için setler yerine, taşma alanları bırakılmasının gerekliliği üzerinde durması idi. Taşmadan etkilenen çiftçiler için ödenek ayrılması, nehir taşacak ki gerekli alüvyonlar taşınsın, toprak bereketli olsun. Çok da mantıklı, bizim insanımızı bir daha eğitmek gerekir. İnsanımız kalkar bu alanları ekip dikmeye hatta sahiplenmeye kalkar. Tüketiciliği seçmiş ve beleşçi zihniyete nasıl anlatılır… Çözüm devlet ve yetkililer desek, zaten herkes görevini yapsa bu sorunları yaşamazdık.

Ayrıca 2013 yılında Nehir boyunca kıyıdaki yeşil söğüt ağaçları kesilerek setler yapıldı. Bu yıl yıkılan ve açılan setlerden meydana gelen taşmalar sonucu çiftçi zarar gördü. Ortalık göle döndü, yollar kapandı, ekilenler sular altında çürüdü. Nasıl destek verildi derseniz; her çiftçiye sadece 2.250 TL ödendi. Yani bir dönüm ile bin dönüm tarlası olana da sadece aynı bedel (2.250 TL) ödendi.

Peki ya bu yapılan setin yıkılması sonrası bu seti yapanların ne derece sorumluluğu vardır?

***

Kirlilik…

Yetkililer yıllardır bu kirlenmeye çözüm bulmadı.                                                  

Tüm canlara ve gelecek nesillere kötülük ediliyor. Büyük Menderes’e, teknolojik, evsel ve kentsel atıkların gelmesi, meydana gelen çevresel dengelerin bozulması sonucunu yaratır.  Uşak, Denizli ve Aydın çevre illerinde, Büyük Menderes nehrine atık sularını arıtmadan salıveren birçok sanayi kuruluşu vardır. Bizler atık alıcı ve taşıyıcı rolü vermişiz bu nehre inanın. DSİ Büyük Menderes Nehri Havzası’ndaki belediyelerin çok azında (8) kanalizasyon şebekesi bulunmaktadır. Denize döküldüğü havzalara doğru ise kirlilik daha da yoğunlaşmakta ve nehir ekosistemi yok olmak üzeredir.

Bu kirlenmeye çözüm bulma da konuşulmuyor artık...