Ekonomi bir toplumun en hayati meselesidir. Sınırlı kaynakların üretim, dağıtım ve paylaşımını içine alır. Toplumun her ferdi ekonomik olaydan etkilenir.

Son günlerde Türkiye ekonomisi üzerine çok şeyler söylenip yazılıyor. Ekonomi ne durumda diye sorulan sorulara 2 cevap veriliyor.

Ekonomi çok kötü batıyoruz, bu böyle devam edemez, hükümet ekonomiyi iyi yönetemiyor, iflasın eşiğindeyiz.

Türkiye ekonomisi büyüyor gelişiyor, refah arttı, hayat standardımız yükseliyor.

Bu iki bakış açısı ve değerlendirme bireyin içinde bulunduğu duruma, dünya görüşüne göre değişir. Sizin nereden, nasıl baktığınız önemlidir. Bu durum sübjektif tespitlerden öteye geçemez.

Asıl olan uluslararası ekonomik kurum ve kuruluşlarının ekonomi hareketlerini izleme ve değerlendirme, tespit ve kriterleridir. Bu değerlendirmeler istatistiki bilgilere dayanır. Matematik yalan söylemez.

Bir ülkenin ekonomik gücünü para biriminin değeri, iş gücü piyasası, ticaret hacmi, üretim miktarı, tüketimi, ücretleri, vergileri, kamu politikaları, iç ve dış siyaset politikaları, büyüme rakamları, faiz oranları, enflasyon, işsizlik, bütçe dengesi, cari işlemler, döviz kurları, ithalat, ihracat vs. belirler.

En önemli unsurlardan biri gayrisafi milli hasıladır. (GSMH) Bu üretilen mal ve hizmetlerin dolar cinsinden değeridir. Türkiye ekonomisinin g.s.m.h dünya uluslarının ekonomilerine göre aşağıdaki gibidir.

2016 rakamlarına göre

1. ABD 18 trilyon dolar

2. Çin 11 trilyon dolar

3. Japonya 4 trilyon dolar

4. Almanya 3.3 trilyon dolar

5. İngiltere 2.8 trilyon dolar

6. Brezilya 1.7 trilyon dolar

7. Kanada 1.5 trilyon dolar

18. Türkiye 718 milyar dolar

Türkiye 2016 rakamlarına göre 18. Sırada iken 2017 de 864 milyar dolar ile 13. Sıraya atlamıştır. Türkiye gayrisafi milli hasılası 14 yılda 4 kat büyümüş 184 milyar dolardan 718 milyar dolara çıkmıştır.

Sektörlere göre stratejik üretim: çelik üretimi

Çelik üreticileri derneğinin verilerine göre dünya ülkelerinin çelik üretimi aşağıdaki gibidir.

1 Çin 831 milyon ton

2 Japonya 104 milyon ton

3 Hindistan 101 milyon ton

4 ABD 81 milyon ton

5 Rusya 21 milyon ton

6 Güney Kore 71 milyon ton

7 Almanya 43 milyon ton

8 Türkiye 37 milyon ton

Görüldüğü gibi Türkiye dünya çelik üretiminde 8. Sıradadır. Çelik ihracatı yapan bir ülkedir. ABD ye en çok çelik ihracatı yapan 4 ülkeden biridir. 2017 yılında çelik üretimi yüzde 13.1 artmıştır.

ÇİMENTO ÜRETİMİ

Türkiye 100 milyon ton çimento üretiyor. 2016 yılına göre çimento üretimi yüzde 46.3 artış göstermiştir. Türkiye çimento üretiminde Avrupa’da 1. Dünyada 4. Dür. OECD ülkeleri içinde İrlanda’dan sonra en çok büyüyen ülke Türkiye’dir. 2017 yılında gayrisafi milli hasılasına göre tarımda 4.7 sanayide 9.2, inşaatta 8.9, ulaşımda 10.7 büyüme gerçekleşmiştir. 2017 gayrisafi milli hasıla rakamı 864 milyar dolardır. İMF’nin ağustos ayı 2017 satın alma paritesi raporuna göre Türkiye’de kişi başı milli gelir 25 bin dolardır. Bu verilere göre Türk ekonomisi dünyanın 13. Büyük ekonomisi olmuştur. Milli gelir 2002 de 230 milyar dolar iken 2017 de 864 milyar dolar olarak saptanmıştır. Not: kayıt dışı ekonomi hesaplamanın dışındadır.

Not: satın alma paritesi dolar bazında kişi başına düşen milli gelirle satın alınan malın milli para üzerinden değeridir.

TÜRKİYE’NİN İHRACATI

2016 rakamlarına göre ihracat 142 milyar dolardır. 2017de 154 milyar dolarla cumhuriyet tarihinin en yüksek seviyesi yakalanmıştır. 2018 Ocak ayı ihracatı geçen yıla göre yüzde 10.74 artarak 12 milyar 465 milyar dolar olmuştur.

Dış ticaret hacmi 2018’in ilk 3 ayında yüzde 26 nokta artarak 33 milyar dolara yükselmiştir. İhracatın ithalatı karşılama oranı yüzde 57.9 dur. 2018 Ocak ayı itibarıyla ithalatın bazı kalemleri şöyledir:

3 milyar 627 milyon dolar petrol ve petrol ürünleri

2 milyar 371 milyon dolar altın ve kıymetli taşlar

2 milyar 288 milyon dolar makine cihaz nükleer reaktör

2018 Ocak ayında en fazla ihracat 1 milyar 247 milyon dolarla Almanya’ya

746 milyon dolarla İngiltere’ye

745 milyon dolarla İtalya’ya yapılmıştır.

2018 Ocak ayında en fazla ithalat yapılan ülkeler

2 milyar 176 milyon dolarla Çin

2 milyar 45 milyon dolarla Rusya

1 milyar 630 milyon dolarla Almanya olmuştur.

Tüketim harcamaları 2017 yılında bir önceki yıl zincirlenmiş hacim endeksine göre yüzde 6.1 artış göstermiştir. Hane halkı tüketim harcamalarının gayrisafi milli hasıla içindeki payı yüzde 59.1dir.

2018 yılının ilk 3 ayında mal ve hizmet ihracatı yüzde 12 artmıştır. İthalat artış oranı yüzde 12.3 tür. Turizm gelirleri 2018 de bir önceki yıllara göre büyük bir sıçrama yapacaktır. 40 milyon turist, 30 milyar dolar turizm geliri beklenmektedir. Otomotiv yan sanayi 130 ülkeye 2017 de 9 milyar dolarlık ihracat yapmıştır. Türkiye yan sanayinin ürünlerini kullanmayan ülke yok gibidir. Mercedes otomobil fabrikası dahil. Otomobil ihracatı geçen yılın aynı ayına göre yüzde 26 nokta artmıştır.

Türkiye altın rezervleri 2017’nin son çeyreğinde 596 ton olarak dünya sıralamasında 11. Sıradadır. Bu veriler dünya altın konseyi verileridir. Türkiye gayrisafi milli hasılasına göre kamu borcu en az olan Norveç’ten sonra 2. ülkedir.

Gayrisafi milli hasılasına göre en fazla kamu borcu olan ülkeler: ABD, Japonya, Çin’dir.

ABD’nin 19 trilyon dolardır

Japonya 11 trilyon dolar

Çin 5 trilyon dolar

İtalya 2 trilyon dolar

Fransa 2 trilyon 375 milyar dolar

Türkiye 230 milyar dolar

Türkiye’nin borcu milli gelirine göre yüzde 30 un altındadır.

Türk ekonomisinin uluslararası kuruluşların istatistik verilerine göre değerlendirilmesini okuyucularımızın takdirine bırakıyorum.

Türkiye’nin toplam tarımsal gayrisafi milli hasılası 60 milyar dolardır. Tarımsal ihracatı 2017 rakamlarına göre 18 milyar dolardır. Tarımsal ithalatı 11.5 milyar dolardır. Aydında sanayi ürünleri ihracatı 2018 yılı ocak ayı itibariyle 2017 yılının aynı ayına göre yüzde 22.4 artarak 55 milyon 365 bin dolar ithalat yüzde 89.2 artarak 26 milyon 456 bin dolar olarak gerçekleşmiştir. Aydın ili diğer iller içinde ihracatta 21. İthalatta 27nci sırada yer almıştır. 2018 ocak ayı döneminde Aydın ilimiz Türk ihracatına yüzde 0.44 katkı sağlamıştır. 2018 Ocak ayında toplam aktif ihracatçı firma sayısı 2017’nin aynı ayına göre yüzde 16 artarak 355 firmaya ulaşmıştır. İlimizde son 12 aylık dönemde ise ihracatımız 712 milyon 152 bin dolar olmuştur. İlimiz Aydın 1 milyon 68 bin nüfusu, 4 milyon dekar tarım alanı, 2 milyon 25 bin 813 dekar kayıtlı arazi varlığı, 50bin 545 kayıtlı çiftçi sayısı ile ekonomisi tarıma dayalı bir ildir. 2017 rakamlarına göre tarla bitkisi üretimi 2 milyon 630 bin 136 ton, meyve 729 bin 795 ton, sebze 338 bin 729 ton üretimi gerçekleştirmiştir. Hayvan varlığı bakımından oldukça zengindir. Büyükbaş hayvan varlığı 2002 yılında 191 bin 079, 2016 yılında 341 bin 594, küçükbaş hayvan varlığı 2002 yılında 193 bin 301, 2016 yılında 304 bin 197dir. İhraç ürünlerimizden zeytin üretimi 2017 yılında 58 bin 239 ton yemeklik, 224 bin 912 ton yağlık zeytinden 37 bin 554 ton zeytinyağı elde edilmiştir. 2016-2017 yılında 72 bin ton kuru incir üretimi vardır. 2017 de incir ihracatı bir önceki yıla göre yüzde 15 artış göstermiştir. 2017 ağustos ayında 4 milyon 763 bin dolarlık incir ihracatı yapılmıştır. Türkiye genelinde 2017 Ekim ayında 2016 yılının aynı ayına göre tarımsal ürün ihracatı yüzde 9 artarak 13 milyar 942 milyon dolar olmuştur.

İlimiz Aydında 11 bin dekarda çilek üretimi yapılmaktadır. 2017 yılında 65 bin ton çilek üretimi yapılmıştır. Bu üretimin yüzde 60ı ABD ülkelerinden ihraç edilmiştir. Çilek ihracatı Aydın ekonomisine 20 milyon dolarlık katkı yapmıştır. Pamuk üretimi 2017-2018 rekoltesi bir önceki yıla göre yüzde 12.5 artışı öngörmektedir. 2016-2017de 801 bin ton pamuk ithalatı yapılmıştır. Pamuk ekim alanları 2017 de yüzde 40.4 artmış, 2018de 492 bin 343 ton kütlü pamuk üretimi beklenmektedir.

Yukardaki verilere göre Türkiye ekonomisi ve ilimizin ekonomisi büyümekte, gelişmekte, dünya ülkeleri arasında büyük ekonomiler sıralamasına girmektedir. Türk ekonomisinin sermaye ihtiyacı dış kaynaklardan temin yoluna gidildiği müddetçe dışa bağımlılık olacaktır. Milli tasarruf ve yatırım bu bağımlılığı asgari seviyeye indirecektir.