Teknoloji, yeni psikolojik sorunlar ortaya çıkarıyor
Teknolojinin hızla gelişmesi ve günlük yaşamın vazgeçilmez bir parçası haline gelmesi, insan psikolojisi üzerinde yeni etkiler oluşturdu. Ancak teknolojinin aşırı ve işlevsiz kullanımı, bireylerde yeni psikolojik rahatsızlıkların ortaya çıkmasına neden oluyor. Yaşar Üniversitesi Psikoloji Bölümü Başkanı Doç. Dr. Oya Mortan Sevi, bu duruma dikkat çekerek Nomofobi, Netlessfobi, Siberkondri gibi kavramları açıkladı ve bu sorunlarla başa çıkmak için önerilerde bulundu.
"DİJİTAL DÜNYA, KOLAYLIKLARIN YANI SIRA SORUNLAR DA GETİRİYOR"
Doç. Dr. Sevi, teknolojinin sunduğu kolaylıkların yanı sıra aşırı kullanımın bireyleri psikolojik olarak olumsuz etkilediğini belirtti. Özellikle akıllı telefonların internet erişimini kolaylaştırması, kişilerin daha fazla zamanını dijital dünyada geçirmesine neden oluyor. Bu durum, yeni psikolojik sorunların ortaya çıkmasına zemin hazırlıyor.
Nomofobi, bireyin akıllı cihazlardan yoksun kalma korkusu; Netlessfobi, internetsiz kalma korkusu; FoMO (fear of missing out) ise gelişmeleri kaçırma korkusu anlamına geliyor. Siberkondri ise kişinin sağlıkla ilgili bilgileri sürekli internet üzerinden araştırarak gereksiz bir endişeye kapılması durumunu ifade ediyor. Ayrıca Hikikomori, bireylerin toplumsal hayattan tamamen koparak yalnız bir yaşam biçimi benimsemesini tanımlayan bir kavram olarak dikkat çekiyor.
"BEYİN SANAL İLETİŞİMDE ÖDÜL PEŞİNDE"
Doç. Dr. Sevi, sanal dünyanın bireyleri nasıl etkilediğini şu sözlerle ifade etti:
“Bir uyaran haz veriyor ya da mevcut sıkıntılı bir durumdan kurtulmayı sağlıyorsa bu davranışın tekrar edilme ihtimali artıyor. Sosyal medyada alınan beğeni, onay gibi sanal ödüller, beynin bu ödüle bağımlılık geliştirmesine neden oluyor. Zamanla bu durum, bireylerin daha fazla zaman, enerji ve hatta maddi kaynak harcamasına yol açarak işlevselliği olumsuz etkiliyor.”
ARAŞTIRMALAR TEKNOLOJİ KULLANIMI VE PSİKOLOJİ ARASINDAKİ İLİŞKİYİ ORTAYA KOYUYOR
10 yıl önce Klinik Psikolog Larissa Varol Afo ile yürüttüğü bir araştırmaya değinen Sevi, yalnızlık, utangaçlık ve düşük yaşam tatmini gibi değişkenlerin problematik internet kullanımını artırdığını belirtti. Bu durumun günümüzde de teknoloji kaynaklı psikolojik sorunların anlaşılmasında önemli bir rehber olduğunu ifade etti.
ÇÖZÜM: TEKNOLOJİ İLE SAĞLIKLI SINIRLAR KOYMAK
Teknolojinin yalnızca işlevsel amaçlarla kullanılması gerektiğini vurgulayan Doç. Dr. Sevi, bireylere ve topluma şu önerilerde bulundu:
- Teknolojiyi bir oyalama ya da kaçış aracı olarak kullanmaktan kaçının.
- Olumsuz duygularla başa çıkabilme gücünüzü artırmaya çalışın.
- Kitap okumak, spor yapmak, sanatla uğraşmak gibi aktivitelerle meşgul olun.
- Aile ve arkadaşlarınızla yüz yüze iletişim kurmaya özen gösterin.
- Çocukların ekran yerine sanat ve spor yoluyla ödül duygusu yaşamasını destekleyin.
"Teknoloji hayatımızda işimize yaradığı kadar yer almalı, onun yokluğu bizi mutsuz eden bir yaşam biçimi haline gelmemeli," diyen Sevi, bireylerin teknoloji ile aralarına sağlıklı sınırlar koyarak sosyal yaşamın bir parçası olmaya özen göstermesi gerektiğini belirtti.
JOMO: TEKNOLOJİDEN UZAK GEÇİRİLEN ZAMANIN KEYFİ
Doç. Dr. Sevi, JOMO (joy of missing out) kavramına da dikkat çekerek, internet ve sosyal medyadan uzak geçirilen zamanın keyfine varmanın, teknoloji kaynaklı sorunlara çözüm olabileceğini vurguladı. Bu yaklaşımın, bireyleri dijital dünyanın olumsuz etkilerinden koruyabileceğini ifade etti.
Teknoloji ile dengeli bir ilişki kurmak, sağlıklı bir yaşamın anahtarlarından biri olabilir.
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.