Akıl hastalıkları bulunanların sıcak havalarda ölüm ve hastalık açısından ciddi bir risk altında olduğunu belirten Psikiyatri Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Elvan Çiftçi, “Alzheimer, demans, psikoz, şizofreni ve gelişimsel yetersizlikleri bulunan hastalar, çevresel farkındalık, sıvı alımı, günlük aktivitelerin uygun şekilde planlanması veya uygun kıyafetlerin giyilmesi gibi uyum sağlayan davranışları başlatma becerisinden yoksun olabiliyor.” dedi. Bazı psikiyatrik ilaçların terlemeyi bozarak, ısı atılımını azalttığının altını çizen Dr. Öğr. Üyesi Elvan Çiftçi, “Susuzluk algısı, düzenleme sisteminin çeşitli seviyelerindeki ilaçlar tarafından bozulabilir, bu da dehidrasyonun gelişmesine katkıda bulunur. Psikiyatrik ilaçların yaz döneminde düzenlenmesinde, psikiyatri doktorunuz ile iş birliğinde olmanız gerekir.” uyarısında bulundu.

Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Hastanesi Psikiyatri Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Elvan Çiftçi, sıcak havaların psikiyatrik sorun yaşayan kişileri nasıl etkilediğini anlattı ve psikiyatrik ilaç kullanan kişilerin sıcak havalarda dikkat etmesi gerekenlere değindi.

Yüksek sıcaklıklar, psikiyatrik sorunlar nedeniyle hastaneye başvuru sayısını artırıyor

İklim değişikliğinin ruh sağlığı üzerindeki etkilerine ilişkin araştırmaların son birkaç yılda önemli ölçüde arttığını belirten Psikiyatri Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Elvan Çiftçi, “Isıya bağlı hastalık ile psikiyatrik bozuklukların gelişme riski arasındaki ilişkinin araştırıldığı bir çalışmada, psikiyatrik bozuklukların oluşma riskinin 4 kata yakın arttığı tespit edildi. Şizofreniform bozukluklar, travma sonrası stres bozuklukları ve akut stres bozukluğu dışındaki psikiyatrik bozuklukların gelişimi ile ilişkiliydi. Sıcaklık, psikiyatrik bozuklukların artması üzerinde potansiyel bir tehlike olabileceği sonucuna varıldı.” dedi.

1993-2006 yılları arasında, Güney Avustralya'da sıcak hava dalgalarının, hastaneye başvurular ve zihinsel, davranışsal ve bilişsel bozukluklara atfedilen ölümler üzerindeki etkisinin araştırıldığı bir başka araştırmadan bahseden Dr. Öğr. Üyesi Elvan Çiftçi şunları söyledi:

“Tüm akıl hastalıkları için 26,7 derecelik ortam sıcaklığı eşiğinin üzerinde hastaneye başvurularda yüzde 7,3'lük bir artış olduğu bildirildi. Yüksek hava sıcaklıklarının demans, ruh hali duygusal bozuklukları, nevrotik, strese bağlı ve somatoform bozukluklar, psikolojik gelişim bozuklukları ve yaşlılık gibi organik hastalıklara bağlı hastaneye başvuru oranları üzerinde önemli bir etkiye sahip olduğu görüldü.

Ayrıca araştırmacılar 65-74 yaş grubundaki kişilerde ve şizofreni, şizotipal ve sanrısal bozukluk hastalarında ruhsal bozukluklara atfedilen ölümlerde bir artış gözlemlemiştir. Benzer şekilde, Toronto, Kanada'da, yüksek sıcaklıklar ile zihinsel ve davranışsal hastalıklarla ilişkili acil servis ziyaretleri arasında şizofreni, duygudurum ve nevrotik bozukluklara yönelik önemli eğilimler ile bir ilişki olduğu rapor edilmiştir.”

Psikiyatrik ilaçların yaz döneminde düzenlenmesi gerekebilir

Psikiyatri ilaçları kullanan kişilerin yaz mevsiminde doz ayarlaması yapması gerekebileceğini dile getiren Psikiyatri Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Elvan Çiftçi, bu konuda yapılmış araştırmalara değindi:

“1950'den 1984'e kadar New York Eyaleti psikiyatri hastanesindeki ölüm verilerini analiz eden araştırmacılar, bu dönemde psikiyatri hastalarının sıcak hava dalgası sırasında ölme riskinin genel nüfusa göre iki kat daha fazla olduğunu belirtti. Ayrıca, antipsikotik ilaçların geniş çapta kullanıma sunulmasından önce, 1950'lerde ölüm riskinin 1980'lere göre daha yüksek olduğunu da gözlemledi. Hem psikiyatrik hastalığın hem de antipsikotik ilaç kullanımının sıcak hava dalgaları sırasında artan ölüm riskine katkıda bulunduğu sonucuna varıldı.”

Antidepresanlar ve antipsikotik ilaçların, monoaminlerin seviyelerini doğrudan etkilediğine dikkat çeken Psikiyatri Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Elvan Çiftçi, “Sıcak hava dalgaları sırasında antipsikotik ilaçlar uyumsuz etkiler oluşturabilir. Antikolinerjik ilaçlar veya antikolinerjik etkileri olan ilaçlar terlemeyi bozar, ısı atılımını azaltır, böylece kullanıcılarının sıcak hava dalgalarına karşı savunmasızlığını artırır. Bazı ilaçlar derideki kan akışının azalmasına, dolayısıyla hipertermiye yani sıcak çarpmasına neden olabilir. Antikolinerjik etkiler dışında diğer hücresel tepkimeler ile de ısı dengesi değişebilir. Özellikle egzersiz yapan kişilerde vücut sıcaklığını önemli ölçüde artırabilir. Susuzluk algısı, düzenleme sisteminin çeşitli seviyelerindeki ilaçlar tarafından bozulabilir, bu da dehidrasyonun gelişmesine katkıda bulunur. Psikiyatrik ilaçların yaz döneminde düzenlenmesinde, psikiyatri doktorunuz ile iş birliğinde olmanız gerekir.” şeklinde konuştu.

Alzheimer, demans ve şizofreni hastaları sıcağa karşı daha savunmasız

Genel nüfusla karşılaştırıldığında, ruh sağlığı hastaları genellikle daha kötü bir genel sağlık durumuna sahip olduğunu ve genel olarak kötüye gidiş ve ölüm oranlarının arttığını dile getiren Psikiyatri Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Elvan Çiftçi, “Akıl hastalıkları olanların sıcak hava dalgaları sırasında ölüm ve hastalık açısından ciddi bir risk altında olduğu tespit edilmiştir. Bunun altında yatan nedenler arasında, Alzheimer, demans, psikoz, şizofreni ve gelişimsel yetersizlikler gibi hastalarda, çevresel farkındalık, sıvı alımı, günlük aktivitelerin uygun şekilde planlanması veya uygun kıyafetlerin giyilmesi gibi uyum sağlayan davranışları başlatma becerisinin yetersiz olması gösteriliyor.” dedi.

Psikiyatrik ilaç kullananlar sıcak havalarda bunlara dikkat etmeli!

Ciddi akıl ve ruh hastalığı olan bireylerin aşırı sıcağa karşı savunmasız olduklarını hatırlatan Dr. Öğr. Üyesi Elvan Çiftçi, “Bir toplum ruh sağlığı merkezinde tedavi gören bireylerde, ısıya karşı hassasiyetle mekânsal ilişki yaygınlığı inceldiğinde, ısıya karşı duyarlılığın yüksek olduğu nüfus bölgelerinde yaşama olasılıklarının daha yüksek olduğunu gösteriyor. Isı haritalama stratejileri ile hastalık alevlenmesini önlemek ve intihar girişimlerini azaltmak için erken uyarı sistemleri kurmak, risk altındaki popülasyonların izlenmesi yerel ölçekte riskin iletilmesine ve kaynakların hedeflenmesine yardımcı olabilir.” dedi.

Bununla birlikte psikiyatrik ilaç kullanan kişilerin sıcak havalarda dikkat etmesi gerekenlere değinen Psikiyatri Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Elvan Çiftçi sözlerini şöyle tamamladı:

“Psikiyatrik ilaç kullanan kişiler mümkünse güneşin tepede olduğu saatlerde dışarı çıkmamalı. Su tüketmek için susuzluk hissi oluşmasını beklememeliler ve sıvı alımına özen göstermeliler. Sıcak havalarda özellikle dış mekan aktivitelerinden ve yoğun egzersizden kaçınmalılar. Dışarıda vakit geçirmek için serin ortamları tercih etmeliler. Psikiyatrik ilaçların kendilerini olumsuz etkilediğini düşünerek doz azaltma veya atlama gibi yöntemlere başvurmamalılar ve mutlaka doz ayarlamasını doktorlarına danışarak yapmalılar.”