1992 yılı Haziran ayında Didim kazı heyetinde bakanlık temsilcisi olarak göreve başladım. Bakanlık temsilcisinin görevi o sene içerisinde yapılan kazıları bakanlık adına denetlemekti. Didim Apollon mabedini ve çevresinde Almanlar yüz seneyi aşkın bir zamandır kazı yaparlar.1992 yılında da Prof. Tuchelt başkanlığında kalabalık bir heyetle geldiler. Bu kazı mevsiminde kazı yapmaktan ziyade restorasyon işlerine ağırlık verildi. Çok verimli kazı yaptık. Dağınık bir şekilde duran Medüz başları toplanarak bir kaide üzerine yerleştirildi. Mabedin içinde ve dışında çok önemli ve faydalı işler yaptık. Burada benim anlatmak istediğim sayın Prof. Tuchelt'in Didim kazı heyetine katılması otuz yıl olmuş. Kazı heyetinde bulunan diğerleri benim bakanlık temsilcisi olmam nedeni ile benimde fikrimi almak istemişler. Yanıma gelerek bana:
- Mehmet Bey biz önümüzdeki hafta kazı başkanının Didim kazı heyetine katılışının tam otuzuncu yılını kutlayacağız. Ama onun haberi olmadan bu işi yapacağız. Şimdi size da haber verelim. Bilgin olsun dedi. Ben de:
- Tamam, ne yaparsanız yapın elimizden gelen yardımı yaparız. Hazırlıklar Sayın Tuchelt haber vermeden devam edecek.
Antik dönemde, Antik kentlerden Didim Apollon tapınağına ibadet etmeye gelen insanları canlandıran Almanlar, tapınağa gelirken tapınağa bağışlamak için inek, öküz, keçi ve koyun gibi hayvanları da hazırlamışlar. Kendileri de yani bu adakları getirenle de antik dönemde giyilen giysileri giyerek ve getirdikleri hayvanların boyunlarına taktıkları ipleri tutarak Tuchelt'in oturduğu masaya doğru gecenin karanlığında antik dönemin şarkılarını söyleyerek gelmeye başladılar. İneklerin ve öküzlerin boynuzlarına gece fenerleri takmışlardı. Tabi hoca buna bir anlam veremedi. Sonradan bu yapılan kutlamanın kendi adına yapıldığını öğrenince hem sevindi hem de duygulandı. Hep birlikte kalktık alkışladık. Tabi Didim halkından bazıları da vardı.
Daha önce Türkler den de birisinin konuşması istendi. Didim halkından Cevat Bey diye bir arkadaşın konuşması istendi.
Ben itiraz ettim.” Ben buranın bakanlığım adına hem kazı temsilcisiyim hem de buranın eski müze müdürüyüm. Benden daha yetkili ve etkili birisi olur mu? Ben konuşacağım” dedim. Tamam diye karar verildi. Ben kendime göre bir konuşma hazırladım kazı yapılırken bulduğumuz 1950 yılına ait ufak rakı şişesine de rakı doldurdum. Hazırlığımı kendime göre yaptım. Ufak tefek hediyemi de hazırladım. Sıra bana gelince Almanya' da arkeoloji eğitimi gören bir Türk öğrenciyi yanıma çağırdım. Öğrenciye ”Ben okuyacağım sen Almanca tercüme edeceksin “diyerek aşağıdaki konuşmamı okumaya başladım. Herkes pür dikkat beni dinliyordu
Sayın Bayanlar ve Baylar
Bundan otuz yıl önce yani 1962 yılının Eylül ayının sonuna doğru bir ilim adamı Didyma kazı heyeti ile birlikte Didyma'ya geliyor. Sene 1962 Eylülün 19'u tam otuz yıl dile kolay. Bu otuz yılda insancıl, dürüst, çalışkan, uyumlu, Türk Halkının büyük dostu, çağdaş, büyük Atatürk'ün hayranı olan bu büyük insanın şu anda otuzuncu kazı yılını kutluyoruz. Bu bilim adamı, Didyma kazı başkanı Sayın Prof. Dr. Klaus Tuchelt'dir.
Nasıl ki antik dönemde Fidyas, Praksiteles ve diğer heykeltıraşlar yontuları ile Arşimet ve Talas geometrisi ile ve bazı mimarlarında günümüze kadar gelen önemli eserler bırakarak adlarını ölümsüzleştirmişlerse, Büyük ilim adamı Prof. Tuchelt'te Didyma kazıları esnasında, gerek kazıda çalışanlar, gerekse Didim halkı ile uyum içinde olması ayrıca yukarda saydığım değerli vasıfları ile de Didim halkının gönlünde taht kurmuştur.
Ben şahsım adına diyorum ki bu ölümlü dünyada Prof. Tuchelt gibi büyük insanı tanıma fırsatı bulduğum için kendimi mutlu sayıyorum.
Bütün dünyada Tuchelt gibi insanlar çoğaldıkça karanlıklar aydınlığa, kötülükten iyiliğe ve dürüstlüğe doğru hızlı bir geçiş olacak ve dünya uluslarının medeniyet seviyeleri daha da yükselecektir.
Prof. Tuchelt sadece bir Alman ulusunun vatandaşı değildir. O bütün dünya ilim âleminin saygı ile andığı ve uzun yıllar anacakları bütün Dünya uluslarının ortak vatandaşı ve özellikle otuz yıl Türkiye de çalışma yapması nedeniyle de Türk vatandaşıdır.
Sayın Prof. Tuchelt'e Ülkem, Ulusum ve şahsım adına mutlu olmasını dilerken bu büyük insanın yetişmesine büyük destek veren ve onu toplum içinde büyük bir bilim adamı olmasına, büyük katkı sağlayan Bayan Tuchelt'e de teşekkürlerimi sunmayı bir borç bilirim.
Kadehimi sayın Prof. Tuchelt'in şerefine kaldırırken bundan sonraki yaşamında sağlık sıhhat ve mutluluk içinde olmasını dilerim.
Bu büyük ilim adamına ülkem ulusum ve şahsım adına teşekkürlerimi sunuyor. Bundan sonraki yaşamında da sağlık sıhhat mutlu olmasını dilerim.
Sağ olsunlar!
MEHMET EROĞLU
Bakanlık Temsilcisi
Bu konuşmayı yaptıktan sonra başta Prof. Dr. Klaus Tuchelt ve hanımı olmak üzere herkes ağlamaya başladı. Ben yerime oturduktan sonra kazı başkanı Tuchelt ve hanımı yanıma gelerek bana çok teşekkür ettiler. Hatta kazı başkanı Tuchelt bana sarılarak ağladı.
- Mehmet Bey bu yazdığın kâğıdı bana verirmisin? Ben bunu ömrüm oldukça salkıyacağım. Beni ve eşimi çok duygulandırdın. Çok sağ ol sana nasıl teşekkür edeceğimi bilemiyorum.
- Hocam teşekkür etmeye değmez ben hakkınızdaki düşüncelerimi söyledim. Bunu her zaman söyleyeceğim. Siz bundan daha fazla Övgülere layıksınız. Yaptığınız hizmetleri her zaman anacağız. Sağ olun hocam.
O gün gece geç saatlere kadar yedik içtik eğlendik. Geç vakitte yattık. Sabah Kalktık. Kahvaltıdan sonra kazı başkanı Tuchelt'le birlikte kazı yerlerini gezdik. Ben hocaya:
- Sayın başkan bak bu yaptıklarımız çok güzel oldu. Ama şu bilet gişesinin önündeki berbat görüntüyü de yok etmek için şuraya bir duvar çekelim dedim.
- Tamam Mehmet Bey onu da yapalım inşallah başka bir isteğin daha olmaz bu sene bize çok para harcattın zaten kazının da sonuna geldik.
O sene çok verimli bir kazı sezonu geçirdik. Bu kazı mevsiminden tahminen beş sene sonra Sayın Tuchelt vefat etti. Çok üzüldüm. İlim alemine çok büyük katkıları olan bu ilim adamını saygı ile anar nur içinde yatmasın dilerim.