Deprem ülkemizde her an olabilir. Bundan korkmamak lazım... Önceden plan programlarımızı yaparsak, zaman zaman tatbikat yaparsak, ekipler de yapacakları görevlerde bilinçli olurlarsa bu felaketi en az mal ve can kaybıyla atlatabiliriz. Dinar’da depremden sonra dikkatimi çeken bir husus da; binalar düz ovaya yapılırsa yıkımın o kadar kolay olmasıdır. Dinar’da yamaçlara yapılan evler yıkılmazken ovada düz yerlere yapılan evlerin hemen hepsi yıkılmış veya büyük hasar almıştı. Marmara depremi ülkemizde büyük bir uyanışa da neden oldu. Deprem yönetmeliği çıkarıldı. Binalar test yapılmaya başlandı. Yeterli olmadı..
İngiltere’de Bournemut kentine yabancı dil eğitimi için gönderildim. Evler en fazla üç katlıydı. İki katlıydı. Çarşılardaki evler üç katlıydı. Alt katlarında dükkân ve alışveriş merkezleri vardı. Bu üç katlı binalar ateş tuğlasından ve yığma binalardı. Sağlam yapılardı. Orada evler bahçe içindeydi. Her evin bahçesinde ağaçlar vardı. Ağaç dallarında sincaplar dolaşıyordu.
Ben en son Mersin'de Vali Yardımcısı olarak çalıştım. Deniz kenarında on beş, yirmi katlı siteler vardı. Hep deprem olursa bu çok katlı sitelerin durumu ne olur diye düşünürdüm. Depremde düz yerlere yapılan binalarda her an Azrail gezer derler. Bina yapılırken zemminin incelenmesi, deprem kuşağında olup olmadığı ve fay hattı olup olmadığı iyice araştırılmalı mahalli idareler bina yapılırken bu konularda bina yapacak olanlara bilgi vermelidir. Bina yapılırken kontrol mekanizması ciddi yapılmalıdır. Teknik elemanlar çok iyi yetiştirilmelidir. Bunlar üzerinde çok iyi kontrol yapılmalıdır. İnşaat yapım aşamasında kontrol mühendisliği yapan firmalar çok iyi denetlenmelidir. Belli yasalara ve depremle ilgili yönetmeliklere gereği gibi önem vermeyen kontrol firmaları ve elemanları için çok ağır yaptırımlar ve caza getirilmelidir. Deprem konusunda vatandaşlarımız çok iyi eğitilmelidir. Dikine yerleşimde ziyade kısa katlı bahçeli ve enine yerleşimlere öncelik verilmelidir. Bu konuda rant olayını ortadan kaldıracak yasal tedbirler hemen alınmalıdır. Marmara depreminden sonra ülkemizde bilinçlenme oldu. Ancak deprem bölgelerinde hasarlı binaların takviye yapılarak bazı değişiklikle oturulmaya başlandığı görülmektedir. Bina sahipleri bu tür binaları kolaylıkla kiralamaktadırlar. Kiralayanlarda bina hakkında bilgi sahibi olmadan özellikle ucuz kirama varsa hemen binada oturmaya başlamaktadırlar. Kamu binaları yapılırken ihalelerde en ucuz teklif veren yapımcılara çok iyi incelenmelidir. Aydın’da böyle bir okul binası müteahhitte verildi. İçine girmeden bina çatlamaya başladı. Eğitim için prefabrik binalar yapılmak zorunda kalındı. Hasarlı binada kullanılmadan yıkıldı.
Hakediş için imza sahiplerinin konuyu çok iyi incelemeleri gerekir. Hak ediş raporlarında gereksiz şişirme raporlar çok iyi incelenmelidir. Kaymakam olarak çalıştığım sürede hep bu hak ediş raporlarının gerçeğe uygun olması konusunda titiz inceleme yapardım. İnşaat sırasında inşaatı sıklıkla kontrol ederdim. Şartnameye aykırı bir durum varsa hemen düzeltme yaptırır ya da gerekirse inşaatı durdururdum.
Bu konu hafife alınmayacak kadar önemli bir konu. Eğer en az can ve mal kaybıyla bu felaketi önlemek bizim ne kadar bilinçli olmamıza ve bu konuda örgütlü olmamıza bağlı. Son depremde ve diğer depremlerde ölen vatandaşlarımıza Allah’tan rahmet diliyorum.