(Hozatlı Ahmet Yurt DEDE)
Mademki Biz Türkiye’yiz; o halde Edirne’den Ardahan’a, Ardahan’dan Edirne’ye cennet vatanımızın her karışındaki vatandaşımız da saygıya layıktır ve takdir edilme hakkına sahiptir.
Mademki seksen beş milyon birlikte Türk milletiyiz; o halde, rengi, dili, dini, inancı, kökeni her ne olursa olsun Türkiye Cumhuriyeti Devletimize vatandaşlık bağıyla bağlı olan her bir ferdimiz ürettikleriyle, eserleriyle alkışlanmaya, sevilmeye ve sayılmaya layıktır.
Kim midir bunlar!.. Sabah olduğunda sırtına ipini alıp mal taşımaya talip olan, oradan alacağı üç beş kuruş ile çoluk çocuğunu besleme azminde olanlarımızdır. Direksiyon başına geçip ya otobüs dolusu can taşıyan ya da bir tır dolusu yük taşıyan şoförlerimizdir. Sınıflarda öğretmenlerimiz, hastanelerde sağlıkçılarımız, sınır boylarında askerlerimiz, kentlerde apartman temizliklerine giderek çoluk çocuğunun rızkını temin etme derdinde olan çalışanlarımızdır, tarlada toprakta üzüm, buğday, tütün, pamuk vb işleyen emekçilerimizdir, ülkemizin ve insanımızın güzelleşmesi için her hangi bir sanat dalında sanat icra eden sanat erbabımızdır… Velhasıl, gözünü açtığı andan itibaren toplum için, insanlık için değer üreten, emek harcayan herkestir…
Türk milleti olarak var olduğumuz dönemlerden bu yana, sazıyla sözüyle hayatı ve insanı güzelleştirmeyi kendilerine gaye edinmiş olan ozanlarımız, kamlarımız, baksılarımız vardır; destancılarımız, masal analarımız, manasçılarımız, dervişlerimiz, Alplerimiz, erenlerimiz, gazilerimiz, abdallarımız vb daha nice gönül erlerimiz vardır.
Bunları bilen halkımız hayatı özetleyiverir: İnsanı anlamamız, dinlememiz ve onda olan cevheri fark etmemiz için “Aba altında er yatar!..” deyiverir…
İşte bu aba altında yatan er kişilerden birisi geçtiğimiz günlerde 8 Temmuz 2021 Perşembe günü vefatıyla ülke gündemine geliverdi: Hozatlı Ahmet Yurt Dede!..
‘Neyle gündeme geldi Hozatlı?’ derseniz aşağıda sözlerinin bütününün verdiğimiz “Eşrefoğlu” başlıklı deyişiyle gündeme geldi. Geçen ay, 2 Haziran 2021 günü vefat eden yeğeni Hasan Saltık’ın sahibi olduğu Kalan Müzik’in yayınladığı “Anadolu’nun Kayıp Şarkıları” adlı albümde çalıp söylediği “Eşrefoğlu” başlıklı parça kaydedilmemiş olsaydı kimler bilirdi, kaç kişi bilirdi Hozatlı’yı bilinmez… Şimdi onun hakkında yazılıp çiziliyorsa işte o kayıt sayesindedir. Öncelikle bu gerçeğin tespitini de yapmamız gerekiyor.
Bilinmesi gereken bir diğer bilgi de “Eşrefoğlu” deyişini Pek çok sanatçının albümüne okuduğu gerçeğidir. Pek çok başka deyişini de Sabahat Akkiraz, Selda, Musa Eroğlu ve Kardeş Türküler seslendirmiştir.
Son yıllarda Birleşmiş Milletler "UNESCO Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi çerçevesinde Yaşayan İnsan Hazineleri Ulusal Envanteri çalışmaları çerçevesinde/sayesinde “aba altında atan er kişiler” birer birer tespit edilmeye başlandı çok şükür.
UNESCO Programı kapsamında Kültür ve Turizm Bakanlığı Araştırma ve Eğitim Genel Müdürlüğü tarafından ülkemizde ilk kez 2008 yılında seçilmiş ve ilan edilmiş olan insan hazinelerimiz:
- 02.0001: Tacettin DİKER (1923-2014), Karagöz Sanatçısı
- 02.0002: Orhan KURT(1930-2017), Karagöz Sanatçısı
- 02.0003: Metin ÖZLEN, Karagöz Sanatçısı
- 02.0004: Hayri DEV (1933-2018), Çam Düdüğü Yapımcısı ve İcracısı
- 02.0005: Şeref TAŞLIOVA (1938-2014), Aşık
- 02.0006: Sıtkı OLÇAR (1948-2010), Çini Ustası
- 02.0007: Mehmet GİRGİÇ, Keçe Ustası
- 02.0008: Bekir TEKELİ (1932-2013), Bağlama Yapımcısı
- 02.0009: Uğur DERMAN, Klasik Kitap Sanatçısı
- 02.0010: Hasan ÇELEBİ, Hüsn-ü Hat Sanatçısı
- 02.0011: Neşet ERTAŞ (1938-2012), Mahalli Sanatçı, Ozan
- 02.0012: Mehmet GÜRSOY, Çini Sanatçısı
- 02.0013: Fuat BAŞAR, Ebru Sanatçısı
- 02.0014: Veli AYKUT (Dertli Divani), Zakir
- 02.0015: Emine KARADAYI, Dokumacı ve Doğal Boyamacı
- 02.0016: Yaşar GÜÇ, Horlatma Kaval- Dilli/Dilsiz Kaval Yapımcısı ve İcracısı
- 02.0017: Tahsin KALENDER, Taş Ustası
- 02.0018: İrfan ŞAHİN, Kispet Ustası
- 02.0019: Cemil KIZILKAYA, Ahşap Baskı-Yazma Ustası
- 02.0020: Mahmut SÜR, Nazar Boncuğu Ustası
- 02.0021: Celal YILMAZ, Mersiyehan
- 02.0022: Mehmet ACET (Âşık Sefai), Âşık-Zakir
- 02.0023: Cahide KESKİNER, Minyatür Sanatçısı
- 02.0024: İslam SEÇEN, Klasik Kitap Sanatçısı
- 02.0025: Salih BALAKBABALAR, Sedefkâr
- 02.0026: Muammer Semih İRTEŞ, Kalemişi
- 02.0027: Ahmet Yaşar KOCATAŞ, Keçe Ustası
- 02.0028: İsmail NAR, Âşık
- 02.0029: Osman EFENDİOĞLU, Şair (Atma Türkü)
- 02.0030: MACAHEL YAŞLILAR KOROSU, Çoksesli Şarkı Söyleme Geleneği
Bu bağlamda Hozatlı Ahmet Yurt Dede “Yaşayan İnsan Hazinesi” listesine eklendi mi eklenmedi mi bilemiyorum; fakat o Türk Milletinin gönlüne yazılan isimlerden birisi oldu hiç şüphesiz… Çünkü o, Orta Asya’dan Anadolu’ya sürüp gelen âşıklık geleneğinin taşıyıcılarından birisidir. Dede Korkut neslinden bir Dede’dir…
1934 Tunceli Hozat’ta Bargini köyü Hızan Dağı’nın eteğinde yaşayan Hozatlı Ahmet Dede’nin çok etkili ve gür bir sesi olduğu, Hozat’ta okuduğu bir deyişin sesinin neredeyse Pertek’ten duyulduğu söylenir.
Sözü, Hozatlı Ahmet Yurt Dedeyi üne kavuşturan Eşrefoğlu deyişinin sözleriyle noktalayalım: Sevgiyle…
EŞREFOĞLU
Eşrefoğlu al haberi
Bahçe biziz gül bizdedir
Biz de Mevla'nın kuluyuz
Yetmiş iki dil bizdedir
Erlik midir eri yormak
Irak yoldan haber sormak
Cennetteki on dört ırmak
Coşkun akan sel bizdedir
Adam vardır ismi semiz
Alır abdest olmaz temiz
Halkı tan eylemek nemiz
Cümle küstahlık bizdedir
Arı vardır uçup gezer
Teni tenden seçip gezer
O can bizden kaçıp gezer
Arı biziz bal bizdedir
Kimi sofu kimi hacı
Cümlemiz Hakk'a duacı
Resulüekrem'in tacı
Aba hırka şal bizdedir
Biz erenler gerçeyiğiz
Has bahçenin çiçeğiyiz
Hacı Bektaş köçeğiyiz
Edeb erkan yol bizdedir
Kuldur Hasan Dede'm kuldur
Manayı söyleyen dildir
Elif Hakk'a doğru yoldur
Cim sorarsan dal bizdedir
Hozatlı Ahmet Dede