Dünyada sadece Muğla'nın Ula ilçesi Gökova ovasında yetişen sarı susam hasadı devam ediyor. Altın sarısı rengi, tadı, aroması ve yağlı olması nedeniyle büyük talep gören sarı susam, iç piyasanın yanında büyük bölümü Japonlar tarafından ihraç ediliyor.
Ula'nın Gökova Körfezi havzasında yıllardır geleneksel yöntemlerle yetiştirilen organik susam hasadı başladı. Japonlar tarafından büyük ilgi gören ve geleneksel yemekleri suşi yapımında kullanılan sarı susam, bir taraftan küresel iklim değişikliği, diğer taraftan tarlada çalıştıracak işçi sıkıntısı nedeniyle susam ekim alanları yerini insan iş gücünün daha az olduğu ürünler mısır ve buğdaya bırakıyor.
Geleneksel yöntemlerle üretiliyor
Havası ve toprağı nedeniyle Türkiye'de sadece Gökova havzasında yetişen altın sarısı susam, Haziran ayında ekimi yapılıyor. Eylül ayında ürünlerin elle sökülmesi ve kümelemesi yapılıyor. Kümelenen sarı susam 21-24 gün arasında tarlada kurumaya bırakılıyor. Tamamen kuruyan susamlar geleneksel yöntemler ile elle çırpılarak yuvalarından çıkarılarak önce büyük elekte, sonra daha ince ve sık elekte elenerek tamamen insan gücü ile toplanıyor.
Tadı iyotlu rüzgardan kaynaklanıyor
Gübre kullanılmadan organik olarak yetiştirilen sarı susam, yağ oranı ve aroması ile dikkat çekerken, ürün hasadına kadar sulama yapılmıyor. Gökova Körfezi'nin iyotlu rüzgarının ayrı bir tat oluşturduğu altın sarısı Gökova susamı geçen yıl kilosu 45-50 liradan satılırken, bu yıl tüccar 95 liradan almaya başladı. Perakende yapılan satışlarda ise kilo fiyatı 120 liraya kadar çıkıyor.
En büyük pazar Japonlar
Gökova havzasında üretilen sarı susamın en büyük taliplisi Japonlar. Japonlar İzmir'deki tüccarlardan aldıkları sarı susamı kendi ülkeleri ve Amerika'da geleneksel yemekleri olan suşide kullanıyor. Japonlar sarı susamı suşi dışında diğer yemeklerde de tatlandırıcı ve süs olarak da sunuyor.
İşçi bulamıyorlar
Bu yıl 1,5 ton sarı susam rekoltesi beklediğini belirten üretici Günay Kurt, en büyük sıkıntılarının işçi olduğunu söyledi. Tarlada susam sökümü için Gökova'ya 100 kilometre uzaklıktaki Köyceğiz'in kırsal mahallelerinden işçi getirdiklerini belirten Kurt, Gökova Körfezi'nin esintisinin önemli olduğunu belirterek, "Hava şartları ve Gökova'nın bu meltemi estiği sürece bu denizin kıyısındaki susam değerlidir. Hava şartları nedeniyle sarı susam diye geçer bu. Yağ oranı çok yüksektir. Genellikle dışarı gidiyor. Yağ oranı nedeniyle ilaç sanayiinde kullanılıyor. Yurt dışında Japonlar alıyor. Fiyat konusu geçen sene kilo 45-50 liraydı. Bu sene kilo fiyatı 95 liradan açıldı. Biz susamın değerine göre 120 lira bekliyoruz. İşçi bulamıyoruz. İşçi bulamayınca ekmiyorlar. Tarlaya mısır, buğday gibi masrafı ve işçiliği az olan ürün ekiyorlar" dedi.