Selçuk Yaşar Ödülü sahibi Kaliforniya Üniversitesi Riverside Kampüsü Elektrik ve Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mihri Özkan, 1-3 Temmuz 2024 tarihlerinde karbon yakalama, depolama ve kullanım konularında uzmanların bir araya geldiği Birleşmiş Milletler İklim Paneli'nde Amerika Birleşik Devletleri'ni temsil etti. Avusturya'nın Viyana kentinde düzenlenen toplantıda, Prof. Dr. Özkan, karbon yakalama teknolojileri için stratejiler önerdi.

Geçtiğimiz sene Selçuk Yaşar Ödülü'ne layık görülen Kaliforniya Üniversitesi Riverside Kampüsü Elektrik ve Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mihri Özkan, 1-3 Temmuz tarihleri arasında Viyana'da düzenlenen Birleşmiş Milletler karbon yakalama, depolama ve kullanımı toplantısında Amerika Birleşik Devletleri'ni temsil etti. Özkan, BM'nin Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli tarafından düzenlenen toplantının, dünya çapındaki uzmanların iş birliği yapmasına ve karbon nötr bir gelecek için Doğrudan Hava Yakalama (DAC) teknolojilerinin potansiyel dağıtımını değerlendirmesine imkan tanıyacağını söyledi.

"Karbon yakalama teknolojileri için önemli bir etkinlik"

Atmosfere salınan ve iklim değişikliğinin en önemli nedeni olan karbon emisyonlarının azaltılması için kullanılan, karbondioksitin doğrudan havadan yakalanması (DAC) teknolojisini anlatan Selçuk Yaşar Ödülü sahibi Prof. Dr. Mihri Özkan, "İklim değişikliği ile mücadele, karbon dioksiti havadan yakalamak için büyük hacimde hava emen dev fanların yer aldığı stadyum büyüklüğünde yapılar inşa etmeyi içerebilir. Doğrudan Hava Yakalama (DAC), felaket niteliğindeki iklim değişikliğini önlemek için güçlü bir silah olarak görülüyor, ancak şu anda emekleme aşamasında olan bu teknolojinin maliyet, enerji kullanımı ve politika engelleri gibi birçok zorluğu aşması gerekiyor. Bu engellerin aşılabilir olduğunu düşünüyorum" dedi.

Prof. Dr. Özkan, "Viyana'daki toplantı, BM'nin Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli (IPCC), karbon yakalama teknolojileri için mevcut rehberlikteki boşlukları belirlemek ve kanıt toplamak amacıyla düzenlenen önemli bir etkinlik. Bu etkinlikte, doğrudan hava yakalama teknolojisinin geleceğini şekillendirmek ve karbon nötr bir toplum için kolektif arayışımızdaki rolü için gerekli olan güncel araştırmalar ve stratejiler hakkında önerilerde bulundum" diye konuştu.

"Yılda en az 1 milyon metrik ton karbondioksit yakalamayı hedefliyor"

Yakın zamanda DAC teknolojisini gerçeğe dönüştürme stratejilerini detaylandıran bir makale yayınlayan Prof. Dr. Özkan, şunları söyledi: "Yüksek enerji kullanımı nedeniyle DAC'ı, rüzgar ve güneş gibi kirletici olmayan yenilenebilir enerji kaynaklarıyla veya varsa jeotermal enerjiyle birleştirmeyi öneriyorum. Bu, yenilenebilir kaynaklardan enerji üretimindeki doğal dalgalanmaları telafi etmek için batarya bankaları gibi gelişmiş enerji depolama teknolojileriyle desteklenmeli. Yakalanan karbondioksitin karbon monoksit, formik asit ve metan gibi endüstride kullanılan değerli yan ürünlere dönüştürülmesi için de iyileştirmeler gerekli. Elektrokimyasal indirgeme yöntemleri özellikle umut verici. DAC, maliyetleri azaltacak ve stabilize edecek, yatırımları teşvik edecek karbon ve vergi kredileri gibi olumlu hükümet politikalarından da fayda sağlayacaktır. Amerika Birleşik Devletleri Enerji Bakanlığı, İki Partili Altyapı Yasası aracılığıyla önemli bir finansman sağlamayı taahhüt etti ve dört büyük ölçekli bölgesel DAC merkezi kurmak için 3,5 milyar dolar ayırdı. Bu merkezler, atmosferden yıllık en az bir milyon metrik ton CO yakalamayı hedefliyor ve yakalanan CO daha sonra depolanacak veya değerli ürünlere dönüştürülecektir."

Prof. Dr. Mihri Özkan kimdir?

1966 yılında Ankara'da doğan Prof. Dr. Mihri Özkan, 1988 yılında Orta Doğu Teknik Üniversitesi Metalurji ve Malzeme Mühendisliği bölümünden mezun oldu. Yüksek lisans çalışmalarını Stanford Üniversitesi'nde tamamladı ve bu süreçte IBM Almaden Araştırma Merkezi'nde stajyer olarak çalışmaya başladı. Endüstri tecrübelerini Bay Area'da Applied Materials şirketinde çalışarak genişleten Özkan, San Diego Kaliforniya Üniversitesi'nden elektrik ve bilgisayar mühendisliği alanında disiplinlerarası doktora çalışmasıyla mezun oldu. Halen Kaliforniya Üniversitesi Riverside Kampüsünde Elektrik ve Bilgisayar Mühendisliği bölümünde öğretim üyesi olarak çalışmalarını sürdürüyor.

Uzmanlık alanları sıfır karbon emisyonlu elektrikli arabalar teknolojisi, Lityum iyon pil ve süper kapasitör teknolojileri, temiz enerji teknolojileri ve sürdürülebilir üretim teknolojisi olan Prof. Dr. Mihri Özkan'ın 340'dan fazla yayını, 1 kitabı, 47 kabul edilmiş patenti ve 10 tane aktif patent başvurusu bulunuyor. Google Scholar verilerine göre yayınları 11215'in üzerinde atıf alan ve H-Indeksi 55 olan Özkan, birçok ödüle layık görüldü. Kadınların bilimsel alanlarda çalışmasını teşvik eden faaliyetleriyle Amerikan Kadın Akademisyenler Derneği tarafından 2005 yılında "Yükselen Akademisyen Ödülü"ne değer bulundu. 2011 yılında, eşi Prof. Dr. Cengiz Özkan ile birlikte, su içindeki kimyasal atıkları emen ve yüzerken denizleri temizleyen bir yüzücü kıyafeti tasarladı ve bu çalışmayla uluslararası giyilebilir teknoloji yarışmasında birincilik kazandı. 2020 yılında ise Kaliforniya Üniversitesi tarafından "Remarkable Women" ödülüne layık görüldü. Çevre, iklim ve yeşil enerji konularındaki çalışmalarından dolayı "İklim Eylemi Profesörü", "Değişimci" ve "İnsani Yıldız" unvanlarını alan Özkan, akademinin Oscarları olarak nitelendirilen National Academy of Inventers - Ulusal Mucitler Akademisi listesinde bulunan beş Türk araştırmacı arasında yer alıyor. Halen, batarya güvenliğinin artırılması konularında araştırmalar yapan ve yanıcı olan sıvı elektroliti kullanmadan, tamamen katı bataryaların üretimi konusunda çalışmalar yürüten Prof. Dr. Mihri Özkan, enerji, yeşil teknoloji ve iklim değişikliği konularında öncü olmayı sürdürüyor.