Edgar Allan Poe, Amerikalı şair;

Poe'ya sadece şair demek ne kadar doğrudur. Poe, şiirin dışında öykü, deneme ve makale de yazmıştır. Bir ara yayın kurulunun başına geçtiğinde yayınevinin sahibi olmuştu. Sıradışı bir edebiyat adamı demek daha doğru olabilir miydi?

Aşkları ile öne çıkan, alkol ve kötü yaşamıyla fakirliğin damga vurduğu garip adam Poe.

Amerikan eyaletlerinde oradan oraya sürüklenen dramatik yaşamı, her noktada kendisine acı vermişti. Gittiği yerlerde hiç barınamadı. Neredeyse gördüğü her kadına aşık oldu. Beyninin günlük yaşamına yansıyan asabiyeti dostlarını çok üzdü. Çalışmaya başladığında disiplini elden bırakmıyordu. Yayın kuruluna verdiği el yazmaları her defasında kurulu ikiye bölmüştü. Marjinal yazıları kafaları karıştırıyordu. Poe'nun kişiliği, yaşam biçimi, yazdığı şiir ve makaleleri her şeyi bölüyordu. Okuyucuları bölüyor, yayıncıları bölüyor aşklarını bölüyordu. Yaşamının tamamında para kazanmak için mücadele etti. Devamlı kavga edip iş değiştirdi. Çoğu zaman sefillik içinde sokaklarda yattı.

Aç kaldı. Az sayıda dostu vardı.

Hiç arkadaşının olmadığını, sevilmediğini söyledi durdu. Kimse Poe'nun çocukluğunu, yetim büyüdüğünü sorgulamamıştı. Oradan oraya savrulan güçsüz bedeni devamlı zarar gördüğünde bir kurtarıcı yetişiyordu. Küçük rahatsızlıklarda bile yataklara düşüyor delirecek kadar ruhsal geçişlerin içinde boğuluyordu. Devamlı yakınlarının yardımına ihtiyaç duydu. Beyni neredeyse kafatasına sığmamıştı. Bir ara Ölümle arkadaş olmayı bile denedi. Ölümün özgürlüğünü öne çıkardı. Neredeyse Amerika’nın dışına hiç çıkmamıştı.

Son zamanda ülke dışında ve özellikle Fransa da sahiplenilmeye başlandığının farkında bile değildi. Onun sivri dili yaşamında sadece kendisine zarar verdi. Dinletilerini bazen altı kişi, bazen de bin beş yüz kişi takip etti.

Ona ait bir kaç cümle;

" Her şey başlangıçtaki birliğe, ilksel hiçliğe geri dönmek ister."

Yine kendi ifadesi ile; "Kökler temel birlikte bulunur."

Öncesinde sinyali vermiştir Poe; "İlk şeylerin birliğinde her şeyin ikincil nedeniyle, birlikte kaçınılmaz yok oluşunun tohumu yatar" demişti.

Varoluşu her defasında sorgulayan Poe, Anneye dönüşün özlemini duyar. İlk birliğe dönüşü ise rahme dönüşle ifade eder. Kutsal yüreğin atışını kendisi ile birlikte tüm insanlarda bütünleştirir. Kısaca Evren içimizdedir demektedir.

Poe, belki de eski bir doktrinin etkisinden kurtulamamıştır.

Yalnız dünyasına belki de kimse girememiş, yaşadıklarını ise dışa vurduğu kadarıyla okuyucularına bırakmıştır. Eksik yada fazla kavramlarını çoktan geçmiş, beklenti ve tasarrufa, yaşamında hiç yer vermemiştir.

Sabah doğmuş, ertesi gün tekrar doğmak üzere akşam ölmüştür Poe. Yaşadığı kısa dönemde ihtiyacı olduğunda istemiş ama insanların kölesi olmamıştır. İçkiden zaman buldukça sözlerini yerine getirmiş, normal yaşamında ise hep yazmıştır.

Yaşarken sevilmeyen, her ortamdan dışlanma korkusu ile yaşayan ve çocuk gibi azarlanan Poe, ayakta kalabilmek için adeta savaş vermiştir. Oradan oraya savrulan hayatını tüm zorlukları ile taşıyan bu zavallı adam, bedenini adeta sürüklemiştir.

1849 yılında kırk yaşında zayıf bedeni hayata yenik düştü Poe'nun. Önceden de söylediği gibi rahme geri dönmüştü artık. Bu Dünya'dan göçüp gittiğinde, İngiltere ve Fransa'da Sembolizm ve Sürrealizmin habercisi olduğu söylendi.

Fransızlar Poe'nun Amerika ya değil, Fransız edebiyatına ait olduğunu, ünlü Valèry, Gide ise onun kusursuz tek yazar olduğunu söylüyordu.

İngiliz asıllı Fransız şair Tennyson; Poe için "Amerika'nın ürettiği en özgün deha" derken, Thomas Hardy "İngiliz dilinin tüm olasılıklarını ilk kavrayan" oydu dedi.

Yeats ise; "Kesinlikle en büyük Amerikan şairi" diyordu.

Tüm bu övgülerin üstünde, Poe'nin acı çeken yaşamında kendi acılı ruhlarını bulan Nietzsche ve Kafka da ona saygı duymuştur. Dostoyevski ve birçok yazar tarafından da takdir edilen Yetim Poe, en sonunda gerçek ailesine kavuşmuştu.

Peter Ackroyd'un yazdığı;

"Poe: Kısacık Bir Hayat" adlı romanın, yazarın diliyle son sözü ise;

"Etkisi ölümsüz, kendisi kısacık bir hayat" olmuştur.