Emin bey sağlıklı olarak 65-68 yaşlarına kadar yaşamayı dilemektedir. 3 erkek evlat sahibi olmak; bunların uzman ziraatçı, iş adamı ve birinin de ilahiyat alanında bilim adamı olmaları gönlünden geçmektedir. Gelecekte milletvekili olmak, ömrünün son dönemlerini inançlarına uygun olarak bütünüyle vatana ve millete adamak arzusu duyar. 3 yıl içinde modern tarım işlerine girişecek, suyolları açacak, yüz bin kavak ağacı dikecek, meyve bahçeleri kuracak, ıslah edilmiş hayvancılığı geliştirecektir.

“Memlekette kalıcı ve faydalı eserler bırakarak tarihi bir adam olmak emelimdir. Emellerim, gerçekleşmeyecek şeyler değildir. Başarı Allah’tan…”

Bu ifadeler yazıldığı günlerin şartları dikkate alınacak olursa Emin beyin iç dünyasını, karakterini göstermek bakımından önemlidir. Bu aynı zamanda İttihatçı ülkücülüğünün o nesle kazandırdığı ruh halinin ifadesidir. Bu ruh hali ittihatçı genç nesli; şartlar ne olursa olsun yenilgiyi kabul etmeyen, asla teslim olmayan, ümitsizlik girdabına kendini bırakmayan, milliyetçi, atılgan ve yırtıcı insanlar olarak hazırlayan mayadır.

Ülkesi işgal orduları tarafından çiğnenmekte, kendisi Ermeni tehciri meselesinden dolayı darağacının altına sürüklenmek için kovalanmaktadır. Buna rağmen o, kendisi, ailesi, köyü, kasabası ve ülkesine yapacağı hizmetlerin hayalini kurmakta, heyecanını duymaktadır.

Emin beyin yargılandığı davaya Eskişehir’de 21 Ocak 1920 tarihinde başlanır. 23 Şubat’ta yapılan son duruşmada mahkeme kararını verir. O gün Emin Bey, defterine tek satırlık bir not yazar:

“Ermeni meselesinden beraat ettik Allah’a şükür.”

27 Aralık 1919 günü Mustafa Kemal Paşa yanında Heyet-i Temsiliye üyelerinden bazıları olduğu halde Ankara’ya gelmiştir. Mustafa Kemal Paşa’yı karşılayanlar arasında Ali Fuat Paşa, Vali Vekili Yahya Galip bey, Emin bey ve arkadaşları da bulunmaktadır.

Emin Bey Milletvekili

İstanbul’un işgali üzerine Meclis-i Mebusan fiilen dağılmıştı. 19 Mart günü Mustafa Kemal Paşa, vilayet, liva ve kolordulara gönderdiği tamimle İstanbul’dan gelecek ve yeni seçilecek milletvekillerinin katılmasıyla oluşacak “fevkalade selâhiyete haiz” bir meclisin Ankara’da toplanacağını bildiriyor ve seçimlerin 15 gün içerisinde sonuçlanmasını istiyordu.

Emin Bey Eskişehir ileri gelenlerinin ısrarıyla milletvekili adayı olur. Seçimler sonunda Eskişehir’den Emin Bey, Çamzade Mehmet, Beşir, Eyüp Sabri ve Hüsrev Sami beyler milletvekili olurlar.

Memleketin durumunu karanlık görmektedir. İngilizler ve ortaklarının Türk milletine hayat hakkı tanımayışları yüzünden mücadeleden başka yol kalmamıştır.

23 Nisan 1920 Cuma günü, Hacı Bayram Veli Camii’nde kılınan Cuma namazından sonra kurbanlar kesilir, dua edilir ve şenlik gösterileri arasında kurucu meclis ilk toplantısını yapar. Mustafa Kemal Paşa, meclis başkanı seçilir.

3 Mayıs’ta ilk icra vekilleri heyeti teşkil edilerek göreve başlar.

Büyük Millet Meclisi’nin kurulması İtilaf Devletleri tarafından önceden kestirilememiş bir olaydır. Kendilerine karşı gösterilen Türk diş başlılığını ağır şekilde cezalandırma hırslarını bilemiştir.

Yunan ordusu büyük bir harekata girişir. 22 Haziran’da Yunan taarruzu başlar.

İmparatorluğun eski başkenti Bursa’nın düşman eline geçmesi üzerine Büyük Millet Meclisi’nin kürsüsüne siyah bir örtü örtülerek Bursa’nın kurtuluşuna kadar bu matem örtüsünün kaldırılmamasına karar verilir.

Doğu cephesinde yaşanan gelişmeler BMM’de bir ferahlama rüzgârı estirir. Sonunda 3 Aralık 1920 tarihinde Gümrü Anlaşması imzalanır.

6 Ocak 1921’de Yunan taarruzu başlar. İki gün İnönü Akpınar sırtlarında savaş devam eder. 11 Ocak’ta Yunan kuvvetleri Bursa yönünde çekilmeye başlar ve Ankara derin bir soluk alır.

23 Mart’ta Yunan ordusu yeni taarruza başlar.  Altı gün süren savaşın sonunda Yunan ordusu Bursa ve Uşak bölgelerine geri çekilir.

10 Temmuz 1921 günü Yunan harekâtı başlar. Emin bey ailesini ve yakınlarını Yozgat’a gönderir, iki ay kadar Yozgat’ta kalırlar. Ankara’da durum karma karışıktır. Meclisin Kayseri’ye taşınması için hazırlıklar yapılmaktadır. Emin bey mecliste halkın moralinin yerinde olduğunu, meclisin taşınma kararının doğru olmadığını, bunun kötü sonuçlar doğuracağını, direnç gösterilmesi gerektiğini söyler.

Yunan Ordusu, Mihalıççık’ın 35, Sivrihisar’ın 70 köyünü yakarak, bütün hayvanları sürüp götürmüş, harmanları da ateşe vermiş, ele geçirdikleri kadınların, kızların namusuna tecavüz ederek çekilip gitmiştir.

Sakarya Meydan Muharebesi’nin Türk zaferiyle sonuçlanması üzerine Fransızlarla 20 Ekim 1921 tarihinde Ankara Anlaşması imzalanmıştır. Böylece Türkiye kuvvetlerini tek cephede toplama imkânını elde etmiş oluyordu.

Emin bey, 6 Nisan 1922 günü annesini kaybeder.

26 Ağustos 1922 sabahı Kocatepe’de başlayan taarruzla 30 Ağustos 1922 Çarşamba günü Türk ordusunun kesin zaferi sağlanmış olur.

Emin bey 10 Eylül günü defterine şöyle yazar;

“… Allah’ın bu lütfu karşısında bütün Müslümanlar şükür secdesine kapandılar. Her yerde bayramlar, şenlikler yapılmaktadır…

…Başkomutan Mustafa Kemal Paşa’yı bütün Müslümanlar dillerinde tesbih gibi tekrarlamaktadır…

…Bizi bugünlere getiren Cenâb-ı Hakk’a hamd ve senalar, komutanlara minnet, muhterem orduya dualar eylerim…

…Hayale bile gelmeyen bu zafere sebep olanlardan, Cenâb-ı Hakk razı olsun, nazardan saklasın…”

11 Ekim 1922 tarihinde imzalanan Mudanya Mütarekesi’yle Türk-Yunan çatışmaları bitiriliyor, Trakya da Türk yönetimine teslim ediliyordu.

İngiltere’de Lloyd George hükümeti istifa ediyor.

20 Kasım’da Lozan Konferansı’nın açılış töreni yapılıyor.

Emin Bey Bağımsız Milletvekili

Büyük Millet Meclisi, 1 Nisan 1923 günü oy birliğiyle seçimlerin yenilenmesine karar veriyordu. Emin bey de Eskişehir’den milletvekili adayı olur.

22 Mayıs 1923 Salı gecesi Emin beyin Abdurrahman Nafiz ismini verdikleri bir oğlu doğar.

Mustafa Kemal Paşa yakın arkadaşı Albay Arif beyin de Eskişehir’den milletvekili seçilmesini ister. Emin bey Arif beyin Eskişehir’deki kötü şöhretinden dolayı buna karşı çıkar.

Kemal Paşa Sivrihisar seçimleri sırasında Ali Ulvi, Halil İbrahim ve Emin beyi müdafaa-i hukuk adaylığından ihraç eder. Emin bey bağımsız aday olur. Sivrihisar ve Mihalıççık seçmenlerinin oylarıyla milletvekili seçilir.

Emin beyin Mustafa Kemal Paşa’ya rağmen milletvekili seçilmesi Eskişehir bölgesinde “Emin beyin hayatı da serveti de tehlikede” diye söylentilere yol açar. Hatta zorla istifa ettirileceği ileri sürülür.

10 Temmuz 1923 günü defterine şöyle yazar:

“…Biraz da korkuyorum. Fakat Allah’a sığınacağım ve istifa etmeyeceğim.”

Meclisin açıldığı ilk günlerde bir akşam Kemal Paşa “Bizim karşı çıkmamıza rağmen millet bir adamı seçip meclise göndermişse bir şey demeye hakkımız yok…” diyerek konuyu kapatmıştır.

Cumhuriyetin İlk Yılları

24 Temmuz 1923 tarihinde Lozan’da barış imzalanmış ve anlaşma 9 Ağustos’ta mecliste onaylanmıştı.

29 Ekim 1923 akşamı anayasa değişikliğiyle cumhuriyet kabul ve ilan olunur. O akşam mecliste kürsüye çıkıp konuşan milletvekillerinden biri de Emin beydir. Seçilecek reis-i cumhurun tarafsız ve bütün milletin babası olması gerektiğini ifade eder.

Emin bey 1924 yılında Ankara-Sivas demiryolu hattının Çelikli-Sekili kısmını, 3 tünel ve 200’e yakın köprünün inşaatını üstlenerek iş hayatında yeni bir yola giriyordu.

20 yıl süreli Cumhuriyet İnşaat Türk Anonim Şirketi’ni kurar.

Cumhuriyet İnşaat demiryolu, köprü, tünel, bina gibi inşaat işlerinde hızla gelişip uzmanlaşarak büyük işler üstlenecek, Türkiye’de o yıllarda az bulunan firmalardan biri olacaktır.

1927 yılında yeni seçimler yapılır. Emin bey, Gazi tarafından aday gösterilmiştir ve 3. dönemde yine Eskişehir milletvekili olarak meclistedir.

Eskişehir Bankası

14 Temmuz 1927’de Emin beyin yönetim kurulu başkanlığında Eskişehir Bankası Türk Anonim Şirketi kurulur. Emin beyin yönetim kurulu ve genel kurul başkanlığı 1948 yılına kadar 21 yıl devam edecektir.

25 Mart 1928 tarihinde Emin beyin ikinci oğlu Yılmaz dünyaya gelmiştir.

Emin bey devlet işlerinin yapılmasında yabancı firmaların tercih edilmesine karşı daima hassasiyet göstermiştir. O, mümkün olan işlerde kendi imkanlarımızı seferber ederek, kendi kaynaklarımızın kullanılmasına ve kendi insanlarımız tarafından yapılmasına taraftardır.

Emin bey yanında mühendis Muhlis beyle beraber 26 Ocak 1929’da bir Avrupa seyahatine çıkar. 16 Mart’ta dönerler. Bu süre içinde Paris, Londra, Brüksel, Viyana ve Budapeşte’yi gezerler. Defterine şöyle bir not düşer;

“Eğer Türk milleti iyi yönetilip doğru yönlendirilirse bu milletin çok yüksek yetenekleri olduğu görülmektedir.”

1931 seçimlerinden sonra tekrar milletvekili olmasının yanı sıra Ankara Ticaret Odası Başkanı olarak da hizmet eder.

1935 seçimlerinde yine milletvekili olur. Onun milletvekilliği 1950 seçimlerine kadar kesintisiz olarak 30 sene sürecektir.

Emin beyin mecliste yaptığı konuşmalar, onun bir köylü temsilcisi gibi davrandığını gösterir. Her vesileyle ve bıkmadan köylünün dertlerini dile getirip, çareler üzerinde mücadeleler vermiştir.

Mecliste yaptığı konuşmalarda zaman zaman keskin bir dil kullanır. Muarızlarıyla sert tartışmalara girer. Sözünü esirgemez, bakanlarla tenkitler yapmaktan geri durmaz.

Şehir ve kasabalarda okulları devletin yaptırıp, köy okullarının köylülere yaptırılması veya “mektep parası” diye bir para alınmasına şiddetle karşı çıkar. Köy okullarının da devlet tarafından yapılmasını ister.

Demokrat Parti Yılları

2. Dünya Savaşı sona ererken, demokrasi cephesi olarak adlandırılan ülkelerin zaferi yüzünden Türkiye’de de demokrasi rüzgârı esmeye başlamıştı.

Cumhurbaşkanı İnönü 19 Mayıs 1945 günü yaptığı konuşmada çok partili hayata geçişin ilk işaretini verir.

21 Eylül 1945’te Fuat Köprülü ve Adnan Menderes CHP’den ihraç edilir. 1 hafta sonra Celal Bayar milletvekilliğinden istifa eder.

7 Ocak 1946 tarihinde Demokrat Parti kurulur. Emin bey de 5 Mart 1946 tarihinde demokrat partiye girer.

21 Temmuz 1946’da yapılan seçimlerde Demokrat Parti Eskişehir’de 6 milletvekilliğini de kazanır, Emin bey de tekrar milletvekili olur.

Daha sonra Emin Bey Demokrat Parti yönetiminin keyfi uygulamalarına ve tutarsızlıklarına 6 arkadaşıyla beraber karşı çıkar ve Demokrat Parti Haysiyet Divanı tarafından ihraç edilirler.

Devam edeceğiz… Gün Doğuyor…