Türkiye'de 2 milyona yakın uyku apnesi hastası var. Çağımızın en önemli hastalıklarından biri olan, tedavi edilmediğinde ölüme varan sonuçları beraberinde getiren uyku apnesi iş kazaları ve kanser gibi ciddi hastalıklara neden oluyor. Bilinenin aksine kadınlarda görülme sıklığı son 10 yılda büyük oranda artış gösteren uykuda solunum bozukluğu, menopoz ve obezite ile yakından ilişkili. İş kazalarına zemin hazırlayan uyku apnesi ise en çok erkekleri zorluyor.

Dünya Uyku Federasyonu Başkanı Dr. Clete Anthony Kushida, Türk Uyku Tıbbı Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Prof. Dr. Oya İtil, Türk Uyku Tıbbı Derneği Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Prof. Dr. Fuat Özgen, Türk Uyku Tıbbı Derneği Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Murat Aksu ve Philips Orta Doğu Avrupa, Orta Doğu Türkiye & Rusya / Orta Asya Uyku ve Solunum Hizmetleri İşletme Müdürü Marc Krueger'in katıldığı basın toplantısında, Dünya'da ve Türkiye'de uyku bozukluklarıyla ilgili yapılan araştırmalar, yeni tedavi yöntemleri, uyku apnesi ve kanser ilişkisi ile uyku apnesinin iş kazalarına etkisi hakkında önemli bilgiler paylaşıldı.

Ciddi hastalıklara neden oluyor

En az 10 saniye ve üzeri süre boyunca solunumun durması uyku apnesi olarak kabul ediliyor. Uyku apnesi erken dönemde tedavi edilmezse ileride kanser, kalp, inme, yüksek tansiyon ve felce sebep olabiliyor. Bir insan, hayatının yaklaşık üçte birini uykuda geçiriyor. Uyku hali, beyindeki elektrik aktivitesinin değiştiği ve etrafımızı algılamadığımız, ancak geri dönüşü olan bir çeşit bilinçsizlik hali olarak tanımlanıyor.

Uyku bozukluğu hastalığının belirtileri arasında horlama, uykuda nefes durması, gece bol bol uyumaya rağmen gündüz çekilen yorgunluk, uykudan rahat bir şekilde uyanamamak ve gündüz ne kadar çok uyusa da uykusunu alamadan kalkmak bulunuyor.

Sağlıklı uyku kanserden koruyor

Uyku kanserden korunmadaki önemli etkenlerden biri. Çünkü kanser hücrelerinin önemli bir kısmı uyku sırasında öldürülüyor. Uyku apne sendromunun uyku ile ilişkili hastalıklar arasında en çok dikkat edilmesi gereken ve tedavi edilmezse vücutta birçok bozukluğa neden olabilecek hastalıklardan olduğunu söyleyen İtil, "İlk kez, iki ayrı çalışma da insanlarda uyku apnesi ve kanser arasında bir bağlantı bulundu. Çalışmalardan biri Wisconsin Üniversitesi'nde yapıldı. Araştırmacılar obstrüktif uyku apnesi ve kanser ölümleri arasında olası bir ilişkiyi araştırmak için uzun vadeli, kapsamlı bir uyku çalışması verileri kullandılar.

1.522 erkek ve kadının, uyku ve sağlığı ile ilgili verileri 22 yıl boyunca takip edildi ve sonuçlar derlendi. Hafif uyku apnesi varlığı olan grupta kanserden ölüm riski yüzde 10 artış ile ilişkili bulunmuştur. Orta uyku apnesi olanlarda kanser ile ilişkili ölüm riskinin iki kat daha arttığı bulunmuştur. Şiddetli uyku apnesinde, kanserden ölüm yaklaşık beş kat artış ile ilişkilendirilmiştir. İspanya'da yapılan çalışmalarda melanom tümörünün normal ve düzenli oksijen solunumu olan farelere göre oksijen yoksunluğu olanlarda daha çabuk büyüyüp yayıldığını bulmuşlardır" dedi.

Vücutta anlık gelişen kanser hücrelerinin önemli bir kısmının, bağışıklık sistemi hücreleri tarafından uyku sırasında öldürüldüğünü belirten İtil, "İyi uyuyan kişilerin bağışıklık sistemi de daha güçlüdür. Dolayısıyla uyku kalitesi bozuk olan, yeterince uyuyamayan ya da uyku bozuklukları yaşayanlarda kanser gelişme ihtimali artar. Örneğin uyku apnesi olanlar, kanser için daha fazla risk altındadır" diye konuştu.

Ülkelere göre farklılık gösteriyor

Uyku apnesinin ülkelere göre farklılık gösterdiğini vurgulayan Dünya Uyku Federasyonu Başkanı Dr. Clete Anthony Kushida "Hongkong'da tahmini olarak erkeklerin yüzde 4.1'ü, Kore'de orta yaş erkeklerin yüzde 27'si, kadınların yüzde 16'sının uyku apnesi sorununu yaşıyor. Hindistan'da 35-65 yaş aralığındaki erkeklerin yüzde 19.5'inde uyku apnesi sorunu var. Amerika'da yaşayan Afro-Amerikan, caucasianlar ve Afro-Amerikan olmayanlar arasında yapılan uyku sağlığı çalışmasına göre 25-65 yaşlarında Afro-Amerikanlar'da Afro Amerikan olmayana göre hastalık iki katı daha az görülüyor. Ancak Afro-Amerikan ve caucasian'lar arasında bir farklılık bulunmuyor" şeklinde konuştu.

6 saatten az 10 saatten çok uyuyorsanız dikkat

6 saatten az 10 saatten çok uyuyanlarda ölüm oranı yüksek. 4 saatin altındaki uykunun ölüm oranını erkeklerde 2.8, kadınlarda 1.5 kat artırdığının saptandığını söyleyen Özgen, "Bir araştırmada insomniyaklarda 3.5 yıl içinde (insomniolmayanlara göre) depresyon gelişiminin 4 kat, anksiyete bozukluğu gelişiminin 2 kat, madde kötüye kullanımı ya da bağımlığının da 7 kat fazla görüldüğü belirlenmiştir" dedi.

İş kazalarına neden oluyor

Uyku apnesi, gündüz uyanıklığını ciddi şekilde azaltan, konsantrasyonu bozan en önemli etkendir diyen Türk Uyku Tıbbı Derneği Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Murat Aksu, "Uyku apneli kişiler, çalışma hayatında hata yapmaya eğilimli olan ve bu nedenle iş kazalarıyla daha çok karşılaşan kişilerdir. Özellikle dikkat gerektiren ve sürekli aktif durumda olunması gereken mesleklerde çalışan kişilerde uyku apnesi daha çok iş kazalarına yol açıyor. Ayrıca vardiyalı işlerde çalışanlarda da bu tablo daha şiddetli ve sık oluyor. Tüm epidemiyolojik verilerde erkeklerde uyku apnesinin daha sık görüldüğü saptanmıştır. Bu nedenle uyku apnesine bağlı iş kazaları erkeklerde daha sık görülmektedir" bilgisini verdi.